Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

04.09.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan düzenleme ile ihracat döviz bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğu tekrar ihdas edilmiştir. Düzenleme sonrası olası durumlara ilişkin hususlar başlıklar halinde aşağıda özetlenmektedir.

Yürürlük

Tebliğ’in yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe gireceği ve yürürlük tarihinden itibaren 6 ay süreyle geçerli olacağı belirlenmiştir.

Tebliğ’in yayım tarihi itibariyle fiili ihracı gerçekleştirilen işlemler bu kapsama girmektedir.

Tebliğ’in yürürlükte bulunduğu süre içinde (örneğin 6 aylık sürenin son gününde) fiili ihracatı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedel getirme süresinin, Tebliğin yürürlükten kalktığı tarihten sonra sona erdiği hallerde bile Tebliğ hükümleri uygulanmaya devam edilir.

Bedellerin yurda getirilme süresi

Bu süre,  fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.

Getirilen bedellerin bankaya satılma zorunluluğu

Söz konusu bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılması zorunludur.

Mahsuplaşma imkânı

Tebliğ’e göre; belirlenen şartların oluşması halinde, (İhracat bedellerinin, ithalat bedeli, transit ticaretinin alış bedeli olarak kullanılması vb. ) bankalarca mahsup işlemi yapılabilmektedir. Buna göre, getirilen ihracat bedelinin bankaya satılmayıp, ithalat bedeli, transit ticaret alış bedeli olarak kullanılması mümkündür. 

Yolcu beraberinde ihracat bedelinin getirilmesi

İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur.

Peşin tahsil edilen bedeller

Peşin döviz karşılığında ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur.  Bir belge kapsamında (DİİB vb.) yapılan işlemlerden sağlanan dövizlerin kullanım süresi belge süresi (ek süreler dahil) kadardır.

Sorumluluk

İhraç edilen mal bedellerinin süresi içerisinde yurda getirilerek bankalara satılmasından ihracatçılar sorumlu olup, ihracata aracılık eden bankalar bedellerin yurda getirilmesini ve satışını izlemekle yükümlüdürler.

İhlal ve yaptırım

Tebliğ’de cezai hükümlere ilişkin herhangi bir madde bulunmamakla birlikte, Tebliğ hükümlerinin ihlali halinde 1567 sayılı Kanun uyarınca cezalar söz konusu olabilecektir.

Bahse konu Kanun'un 3. maddesine göre ihracat bedelinin getirilmemesi karşısındaki yaptırım, yurda getirmekle yükümlü olunan kıymetlerin yüzde beşi kadar idarî para cezasıdır.

İdarî para cezasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenler, üçbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın yüzde ikibuçuğundan fazla olamaz.

Transit ticaret satış bedelleri

Tebliğ’de fiili ihracattan bahsedildiği için transit ticaret kapsamındaki işlemlerin bu Tebliğ hükümlerine tabi olmadığı düşünülmektedir.

Özel fatura

Özel Fatura kapsamındaki işlmeler İhracat Yönetmeliği’ne göre ihracat olarak kabul edildiğinden, bu kapsamdaki işlemlerin Tebliğ hükümlerine tabi olmadığı değerlendirilmektedir.  

Konsinye  ihracat

Konsinye yoluyla yapılacak ihracatta bedellerin kesin satışı müteakip; uluslararası fuar, sergi ve haftalara bedelli olarak satılmak üzere gönderilen malların bedellerinin ise gönderildikleri fuar, sergi veya haftanın bitimini müteakip 180 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

Geçici ihraç edilen eşyanın satılması

Yurt dışına geçici ihracı yapılan malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi veya bu süreler içerisinde satılması halinde satış bedelinin süre bitiminden veya kesin satış tarihinden itibaren 90 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

KDV iadesi

İhracat bedelinin belirtilen şekilde getirilmediği durumlarda da KDV iadesi alınabilecektir. Zira, KDV Uygulama Genel Tebliği'nde sayılan şartlar arasında ihracat bedelinin getirilmesi bulunmamaktadır. (Vergi Müfettişi Dr. Arif AYLUÇTARHAN)