Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
31.01.2019 

Bu yazımızda Yeni Gümrük Kanunu taslağına eklenmesinde yarar gördüğümüz düşüncelerimiz ele alınacaktır.

Özelge Sisteminin Kurulması

Maliye Bakanlığı'nda bulunan özelge sisteminin gümrük idarelerince de benimsenmesi, ticarete yön vermek, uygulamada yeknesaklığı sağlamak adına önemli bir adım olacaktır.

Emsal Tahlil – Ceza Uygulaması

Süreklilik arz eden bir ithalatta emsal tahlil raporu eklenen beyannamelerin yeniden tahlile gönderildiği ve tahlil sonucunda eşyanın GTİP’inin değiştiği durumlarda ceza uygulanmamalıdır. 

Gümrüklenmiş Değerin Katları Şeklindeki Cezalar

Gümrüklenmiş değerin katları şeklindeki cezalar yıkıcı sonuçlar doğurabilmektedir. Söz konusu cezaların makul oranlara çekilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Kendini İhbar (Pişmanlık) Cezası

Kendini ihbar için uygulanan verginin 3 katının %15’i (verginin %45’ine tekabül eden) şeklindeki cezanın yüksek olduğu düşünülmektedir. Bu cezanın hafifletilmesi “kendini ihbar” mekanizmasının kullanılmasını teşvik edecek ve vergi kaybını azaltıcı etki doğuracaktır. Örneğin Vergi Usul Kanunu pişmanlık beyanına ceza uygulamamaktadır.

Bunun yanı sıra, kendini ihbar müessesesinin diğer rejimler içinde tesis edilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.  Örneğin, geçici ithalat cezası, dahilde işleme cezası, antrepo eksiği-fazlası durumlarında kendini ihbar durumlarına ilişkin düzenleme yapılabilir.

Vergi Aslına Bağlı Olan – Olmayan Cezalar

Vergi aslına bağlı olan ve olmayan cezalar net olarak belirlenmelidir. Cezalardaki bu tarz belirsizlikler, zamanaşımı ve Yapılandırma Kanunu kapsamındaki işlemlerde gümrük idarelerinin farklı uygulamalarına sebep olmakta, yeknesaklık bozulmakta ve mağduriyetlere sebebiyet verilebilmektedir.

Dahilde İşleme – Gümrük Yükümlülüğü

Dahilde işleme rejimi kapsamında elde edilen işlem görmüş ürünler için bir vergi yükümlülüğü doğması halinde, eşyanın vergilendirilmesine ilişkin hususlar taslak metinde meri mevzuat göre daha net belirtilmektedir. Taslak metin meri mevzuata nazaran daha açık olmakla birlikte bu durumdaki eşyaya ilişkin düzenlemeler herhangi bir yorum farkına mahal vermeyecek şekilde daha net bir şekilde ifade edilmelidir.

Dahilde işleme kapsamı eşyanın kati ithalata dönüştürülmesi, ikincil işlem görmüş ürünün ithali esnasındaki belirsizlikler kaldırılmalı, ikincil işlem görmüş ürünün ilk ithal edilen eşyanın mı GTİP’inden, yoksa ikincil işlem görmüş eşyanın mı GTİP’inden beyan edilmesi gerektiği net bir şekilde belirtilmelidir.

Dönemsel Dahilde İşleme İzin Belgesi

Taslağın dahilde işleme ile ilgili kısımlarına hükümler eklenerek belirli şartlara haiz şirketlere dahilde işleme rejimi dönemsel kullandırılmalı, dönem sonunda ihraç edilemeyen miktar bir sonraki döneme ve yeni belgeye devredilmelidir. Bu şekilde, kapatma prosedürleri azaltılmalı, süreler nedeniyle uygulanan müeyyidelerle karşılaşılmamalı, bir şirketin aynı anda takibini yaptığı çok sayıda dahilde işleme izin belgesinden (örneğin belirli bir tarihte 20-30 tane açık belgesi olan bir şirket gibi) kaynaklı yoğunluk ortadan kaldırılmalıdır. 

Konuyla ilgili olarak DAHİLDE İŞLEME – BİR ÖNERİ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz

Serbest Bölgelerde Üretim – Gümrük Yükümlülüğü

Serbest bölgeler taslak metinde ayrı bir gümrük rejimi olarak tarif edilmekte ve daha detaylı bir şekilde düzenlenmektedir. Serbest bölgede üretilen eşyanın menşeinin nasıl belirleneceği, kıymetinin nasıl hesaplanacağı ve vergilendirilmesi (özellikle İGV, ADV ve EMY açısından) tam olarak belirlenmeli, beyanın hammadde üzerinden mi, yoksa mamul eşyanın üzerinden mi yapılacağı net ifadelerle belirtilmelidir

Geri Gelen Eşya

Gerekli yasal altyapı oluşturulmak suretiyle, geri gelen eşya muafiyet koşullarını taşıyan eşya için menşe ispat belgesi, A.TR dolaşım belgesi istenmemeli, ADV, İGV gibi vergiler alınmamalıdır. 

Hariçte İşleme

Hariçte işleme rejimi kapsamında, serbest dolaşımda bulunan eşya, işleme faaliyetlerine tabi tutulmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ihraç edilebilmekte ve bu eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünler gerekli şartları sağlamaları kaydıyla ithalat vergilerinden tam veya kısmi muafiyet suretiyle, yeniden serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulabilmektedirler.

Hariçte işleme kapsamında yurtdışına gönderilen eşyaların ADV, EMY, İGV karşısındaki durumları hüküm altına alınmalı, bu vergilerin tahsil edilip edilmeyeceği net bir biçimde belirtilmelidir.

Takipsizlik Kararları ve Uzlaşma

Hem adli yönden kaçakçılık takibatı yapılan hem de idari para cezası uygulanan durumlarda, savcılıklar tarafından takipsizlik kararı verilen dosyalar kapsamı idari para cezaları için de uzlaşma hakkı verilmelidir