Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
25.07.2021

Bu yazımızın konusunu gümrük vergilerine ve gümrük para cezalarına karşı izlenebilecek kanuni yollar oluşturmaktadır.

TEBLİGATIN TEBLİĞ EDİLMİŞ SAYILACAĞI TARİH

Elektronik Tebligat Yönetmeliğinin 9/6. maddesine göre elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.

Buna göre, gümrük vergisi ve para cezasının elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci gün tebligat yapılmış sayılacaktır. Örneğin, 14.06.2021 tarihinde elektronik tebligat adresine ulaşan bir tebligat 19.06.2021 tarihinde tebliğ edilmiş sayılacaktır.

TEBLİGATA KARŞI İZLENEBİLECEK KANUNİ YOLLAR

Tebliğ edilen gümrük vergilerine ve gümrük para cezalarına karşı izlenebilecek birbirinin alternatifi 3 yol bulunmaktadır.

  • Ödeme
  • Uzlaşma Başvurusu
  • İtiraz

 

1) Ödeme

– 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 198/1. maddesine göre tebligatın tebliğ edilmiş sayılacağı tarihten itibaren 15 gün içinde gümrük vergilerinin ödenmesi gerekir.

– 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 232/1. maddesine göre gümrük vergilerine bağlı para cezaları bu vergiler ile aynı zamanda karara bağlanarak tebliğ edilir ve aynı zamanda ödenir. Buna göre gümrük vergilerine bağlı para cezalarında da ödeme müddeti tebligatın tebliğ edilmiş sayılacağı tarihten itibaren 15 gündür.

– Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün 2013/38 sayılı Genelgesine göre gümrük vergileri alacağına bağlı olmayan maktu veya nispi para cezalarının ise tebligatın tebliğ edilmiş sayılacağı tarihten itibaren 1 ay içinde ödenmesi gerekmektedir.

– 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 17/6. maddesine göre idarî para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden cezanın dörtte üçü tahsil edilir. Başka bir ifadeyle 15 gün veya 1 aylık süre içinde para cezasının ödenmesi halinde cezada 1/4 indirim söz konusudur.

– İtiraz veya uzlaşma başvurusu yapılması halinde vergi ve cezaların bu süreler içinde ödenmesi zorunlu değildir.

2- Uzlaşma

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 244. maddesine göre;

– Gümrük idarelerince düzenlenen ek tahakkuk ve ceza kararı muhteviyatı alacaklar için uzlaşma başvurusu yapılabilir.

– Uzlaşma talebi, henüz itiraz başvurusu yapılmamış veya itiraz edilmiş olmakla birlikte itirazı henüz sonuçlandırılmamış gümrük vergileri ve idari para cezaları için, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılır. Bir başka deyişle ilk 15 günlük süre içinde itirazdan vazgeçip uzlaşma hakkı kullanılabilir.

– Uzlaşma talebinde bulunulması hâlinde, itiraz veya dava açma süresi durur, uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi hâlinde süre kaldığı yerden işlemeye başlar. Ancak sürenin bitimine beş günden az kalmış olması hâlinde süre beş güne tamamlanır..

– Gümrük vergileri ve cezalarına ilişkin fiilin, 5607 sayılı Kanunda yer alan kaçakçılık suçları ile ilişkili olması hâlinde uzlaşma başvurusunda bulunulamaz.

– Uzlaşılan gümrük vergileri ve cezalar, uzlaşma tutanağının tebliğinden (imzalanmasından) itibaren 1 ay içinde ödenmek zorunadır.

– Uzlaşılan vergilere ilişkin gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır.

– Uzlaşılan cezalar hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 17. maddesi uyarınca ayrıca 1/4 indirim uygulanmaz.

3- İtiraz

– 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 242. maddesine göre; yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir.

– İdareye intikal eden itirazlar 30 gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilmek zorundadır.

– 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 6/2. maddesine göre söz konusu 30 günlük süre aşılabilir. Bu durumda, idareler, 30 günlük sürenin dolmasından önce başvuru sahibine süre aşımını haklı kılan gerekçeler ile talep hakkında karar vermek için gerekli gördükleri ek süreyi de belirterek bilgi verirler.

– Süre aşımı yönündeki bu bilgilendirme yazısı, talebin reddi olarak kabul edilip dava yoluna gidilebileceği gibi idarenin cevabı beklenebilir. Ancak, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanunu’nun 10. maddesine göre bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren dört ayı geçemez.

– Bahse konu 4 aylık bekleme süresinin sonunda dava açılmazsa ve idare tarafından da herhangi bir cevap verilmezse dava açma hakkı kaybolur. Ancak 4 aylık bekleme süresinden sonra idare tarafından bir cevap verildiği takdirde dava açma hakkı yeniden doğar.  

– Dava açma süresi 30 gündür. Bu 30 günlük süre, üst makamın cevabının tebliğ edildiği tarihten veya cevap verilmediği takdirde 30 günlük sürenin bitiminden ya da süre uzatımına ilişkin 4 aylık bekleme süresinin sonundan itibaren başlar.  

– Gümrük vergileri ve cezalarına karşı itiraz yolu tüketilmeden dava açılamamaktadır.

– Şayet uzlaşma başvurusu yapılmış ve uzlaşma vaki olmamışsa, itiraz yoluna gidilmeden dava açılamaz. Yani, uzlaşmanın vaki olmamasının ardından dava açmak için önce itiraz yoluna gidilmesi gerekir.

– Gümrük vergileri ve cezalarına yönelik yapılan itiraz başvurusunun reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki vergi mahkemelerinde dava açılır.