Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

06.09.2024

SORU

Çin’den çanta, tişört, ayakkabı, terlik gibi malları ithal ediyoruz. Bu ürünlerin üzerinde pembe panter, sponge bob gibi çizgi karakterlerin resimleri, NBA, Barcelona, Real Madrid logoları oluyor. Bu resim ve logolar için Walt Disney Company, NBA ve Barcelona, Real Madrid kulüblerine royalti ödemesi yapıyoruz. Royalti ödemeleri de sattığımız eşyaların hasılatının %10’u şeklinde hesaplanıyor. Söz konusu royalti ödemesini gümrüğe beyan etmek zorunda mıyız?

CEVAP

Gümrük Kanunun 27/c maddesi, Gümrük Yönetmeliği’nin 56 ve 2 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliğinde (Gümrük Kıymeti) yer alan hükümlere göre royalti ve lisans bedelinin gümrük kıymetine eklenebilmesi için ödeme,

1) Kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalı,
2) Kıymeti belirlenecek eşyanın satış koşulu olarak yapılmış olmalı

Ve bu şartların her ikisi birden gerçekleşmelidir.

— Satılan eşyanın hasılatı üzerinden hesaplandığı için ilk koşul (eşya ile ilgili olmalı koşulu) sağlanmış olur.

— Öte yandan Çin’deki üretici ile royalti ödemesi yapılan kişiler arasında münasebet (ortaklık, grup şirketi, ilişkili firma veya ticari bir sözleşme) olmadığı müddetçe satış koşulu gerçekleşmemiş olur. Başka bir ifade ile Çin’deki üretici ile yapılan mal alım anlaşmalarında royalti ödemesine ilişkin bir şart olmadığı müddetçe satış koşulu şartı yerine gelmemiş olur. Lisans sahipleri ile yapılan anlaşma, üreticilerle yapılan mal alım anlaşmalarından bağımsız başka anlaşmalardır. Dolayısıyla satış koşulu şartı yerine gelmediği için gümrük kıymetine girmez ve gümrüğe beyan edilmesine gerek yoktur.

Ancak, Çin’deki üretici ile royalti ödemesi yapılan kişiler arasında münasebet (ortaklık, grup şirketi, ilişkili firma veya ticari bir sözleşme) varsa veya Çin’deki üretici hak sahibi kişilere royalti ödemesini yapmadığınız müddetçe mal satmayacağını ileri sürmüşse satış koşulu yerine gelmiş sayılır ve gümrüğe beyan edilmesi gerekir.

NOT: Royalty hükümranlık, kraliyet anlamına gelen royal kelimesinden türemiş ve günümüz ticari yaşamında kullanılır olmuş.