Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

Muharrem DUYMAZ, YYS Uzmanı, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi 

23.02.2020

21.02.2020 tarihinde yayımlanan yönetmelik ile Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikler aşağıda maddeler halinde sayılmıştır. 

1-   Yetkili Genel Müdürlük bu değişiklikle Gümrükler Genel Müdürlüğü olmuştur (Daha önce Risk Yönetimi, Tasfiye ve Döner Sermaye Genel Müdürlüğü’ydü.)

2-   İzinli Gönderici Yetkisi (Nakliye firmaları) sahip firmalara sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı getirilmiştir.

3-   YYS belgesi değişiklikle 3 aşamalı hale getirilmiştir;

  • YYS : Belgenin en yalın halidir. Değişikten önce de mevcuttu
  • YYS-I: Değişiklikle beraber getirildi. YYS belgeli firmalara göre daha az kontrol ve muayeneye tabi tutulacaklar.
  • YYS-II: Değişiklikle beraber getirildi. YYS belgeli firmalara göre daha az kontrol ve muayeneye tabi tutulacaklar. 

4-   YYS- I ve YYS – II için şartlar:

      a) YYS- I

İki şarttan biri sağlanmalı:

  • İmalatçı olmak + 5 milyon USD ihracat + 50 işçi
  • İmalatçı + 10 milyon USD ihracat

     b)  YYS-II

İki şarttan biri sağlanmalı

  • İmalatçı olmak + 1 milyon USD ihracat + 30 işçi
  • İmalatçı + 5 milyon USD ihracat 

5-   İzinli alıcı yetkisi (nakliye firmaları), sadece YYS-I statüsüne sahip firmalarda kullanılabilir.

6-   İthalatta yerinde gümrükleme izni için, YYS-I statüsüne sahip olmak zorunludur.

7-   İthalatta yerinde gümrükleme iznine sahip firmalar (süreç başlamadan talep eden firmalar), YYS-I statüsüne sahip olarak değerlendirilecektir.

8-   ISO belgeleri kapsamına alınacak tesisler daha net belirlenmiştir (Kısmen kiralananlar hariç);

  •        Yönetim ofisi
  •        Gümrük işlemlerine konu eşyanın konu olduğu muhasebe ve arşiv ofisleri
  •        Bilgi işlem ofisi
  •        Üretim tesisi (ithal girdi kullanılmadan ve yurtiçi satışa konu eşyanın üretildiği, üretim tesisi hariç)
  •        Eşyanın ihraç edilmeden depolandığı, elleçlendiği depo/tesis,
  •        Eşyanın ithal işlemleri gümrük idaresinde veya gümrük idaresince yetkilendirilen başka bir yerde tamamlandıktan sonra doğrudan getirilerek konulduğu ilk depo/tesis.

9-    YYS kapsamında olması gereken tesisler net olarak belirlenmiştir (Kısmen kiralananlar dahil);

  •        Yönetim ofisi
  •        Gümrük işlemlerine konu eşyanın konu olduğu muhasebe ve arşiv ofisleri
  •        Bilgi işlem ofisi
  •        Üretim tesisi (ithal girdi kullanılmadan ve yurtiçi satışa konu eşyanın üretildiği, üretim tesisi hariç)
  •        Eşyanın ihraç edilmeden depolandığı, elleçlendiği depo/tesis,
  •        Eşyanın ithal işlemleri gümrük idaresinde veya gümrük idaresince yetkilendirilen başka bir yerde tamamlandıktan sonra doğrudan getirilerek konulduğu ilk depo/tesis.
  •        Genel antrepolar hariç, ihracat eşyasının başka firmanın tesisinden doğrudan gümrük idaresine gönderilmesi halinde bu tesis
  •        Genel antrepolar hariç, ithalat eşyasının gümrük idaresinden doğrudan başka bir firmanın tesisine getirilmesi halinde bu tesis

10-   ISO belgelerinin geçerliliğini kaybetmesi veya yenilenmemesi halinde Bölge Müdürlüğü’ne 5 iş günü içinde bildirilmesi zorunluluğu getirildi. Böyle bir durum yaşanması halinde  3 ay için belgelerin uygun hale getirilmesi gerekiyor. (Daha önce yönetmelikte bu konuya ilişkin hüküm yoktu).

11-   Dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı statüsünde olan firmaların Yönetmelik kapsamındaki hak ve yetkilerden faydalanabilmeleri için ihracatını yaptıkları firmaları bildirmesi zorunluluğu getirilmiştir.

12-   YYS başvurusunda Bölge müdürlüğünce yapılan ön incelemede eksiklik tespit edilmesi halinde, bu eksikliklerin tamamlanması için başvuru sahibine verilen süre 30 iş gününden 45 iş gününe uzatılmıştır.

13-   Müfettiş tarafından yapılan yerinde incelemenin gerçekleştirilmesi için verilen süre 45 iş gününden 90 iş gününe uzatılmıştır. (Bakanlığın açıklama metninde hatalı olarak 30 iş günü denilmiştir)

14-   YYS sahibi tarafından yeni tesis bildiriminde bulunulması halinde ISO belgelerinin 6 ay içerisinde ibraz edilmesine ilişkin husus eklenmiştir.

15-   Tüm tesisleri kapsayacak şekilde ISO belgesinin ibraz edilmemesi durumunda sertifika düzenlenmeyeceğine ilişkin fıkra eklenmiştir.

16-   Sertifika kapsamı yetkilerde (A.TR, EUR.MED, Fatura Beyanı Düzenleme İzni, İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni vb.) değişiklik yapılması talebinde bulunulması durumunda soru formunun da ibrazı gerektiği için ekleme yapılmıştır. (Daha önce Ek-1/A,C,D,E Formu verilmesi yeterli oluyordu).

17-   Firma Yönetim Kurulu Üyeleri, imza yetkililerinin bildirimi hususunda 5 iş günü akabinde 30 iş günü içerisinde adli sicil belgesi veya beyan formu verilmesi için ek süre tanınmıştır. (Daha önce bildirim ve belgeler için süre sadece 5 iş günüydü).

18-   Fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme izninde aranan “en az 50 adet şartının her yıl karşılanmadığı durumda bu iznin tekrar sağlanıncaya kadar askıya alınmasına ilişkin düzenleme yapılmıştır. (Bakanlığın açıklama metni hatalı. Sertifika askıya alınmıyor. İzin askıya alınıyor)

İHRACATTA YERİNDE GÜMRÜKLEME İZNİ

19-   İhracatta yerinde gümrükleme izni sahiplerine, kapsamlı teminat sahibi olmaları şartıyla izinli gönderici yetkisi tanınabilecektir. Firmaların bu işlemleri ortak transit/ulusal transit (NCTS) kapsamında gerçekleştireceklerdir. Ayrıca bu işlemler; TIR karnesiyle, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre yapılabilecektir. (Bu yetki sadece nakliye firmalarına tanınıyordu)

20-   İhracatta yerinde gümrükleme izni kapsamında, izin sahibinin eşyasının herhangi bir taşımacı aracılığıyla taşınabilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır. (YYS sahibi nakliyeci olmasına gerek bulunmamaktadır)

21-   İhracatta yerinde gümrükleme izni sahibinin eşyası dışında eşya taşınacağı durumda (örneğin parsiyel eşya) izinli göndericiye ilişkin maddeler kapsamında işlem yapılacağı hükme bağlanmıştır.

İTHALATTA YERİNDE GÜMRÜKLEME İZNİ

22-   İthalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında işlem yapabilmek için YYS-I statüsüne sahip olma şartı eklenmiştir.

23-   İthalatta yerinde gümrükleme izni sahiplerine, kendi eşyalarının transit işlemlerini sonlandırmak üzere izinli alıcı yetkisi verilmiştir.

24-   İthalat yerinde gümrükleme izni kapsamında yapılacak işlemlerde, taşıyıcının izinli alıcı olması şartı kaldırılmıştır.

25-   İthalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında işlem yapılamayacak eşyalar arasına; iştigal alanı dışındaki eşyanın ithal edilemeyeceği maddesi eklenmiştir.

26-   Mevcut güvenli depolama alanı ya da park alanının fiziki yapısında değişiklik yapılmak istenilmesi durumunda bölge müdürlüğüne başvuruda bulunulması için ifade eklenmiştir.

27-   Yetkilendirilmiş tesisin içinde bulunan C tipi antrepoların, inceleme yapılmaksızın, firmanın başvurusuyla güvenli depo alanı sayılması yönünde düzenleme yapılmıştır.

YYS YÜKÜMLÜLÜKLERİ

28-   İzleme dönemi 3 yıldan 5 yıla çıkarılmıştır. Buna göre, Ek.2- Soru Formu 5 yılda bir güncellenecektir.

29-   Firmanın yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanları hakkında dava açılması durumunda bölge müdürlüğüne bildirim yapılması zorunluluğu getirilmiştir.

YAPTIRIMLAR

30-   Transit işlemlerinde rejim hak sahibi olan sertifika sahibinin bilgisi dışında” ifadesi eklenmiş, sorumluluk rejim hak sahibi olan sertifika sahipleriyle sınırlanmıştır. Yasak eşya ticareti ya da göçmen kaçakçılığı suçundan dava açılan kişilerden firmanın yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanları kapsam dışına çıkarılmış, sadece araç sürücüsü hakkında dava açılması durumunda askıya alma işlemi yapılacağı düzenlenmiştir

31-   Firmanın yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının, dava süreci sonlanmadan işlerine son verilmesi/ortaklıktan çıkarılması ve durumun gümrük idaresine bildirilmesi durumunda uygulanacak askıya alma süresi, bildirim tarihinden itibaren 30 gün olarak belirlenmiştir. (Bakanlığın açıklama metni hatalı gözüküyor. )

32-   Dava sürecinin gümrük idaresi tarafından öğrenildiği durumda, firmanın işe son verme/ortaklıktan çıkarma işlemi yapması halinde uygulanacak askıya alma süresi belirlenmiştir. (Bildirimden 1 yıl sonra askı sonlandırılır.)

FAALİYET RAPORU

33-   Faaliyet raporu incelemesinin, cari işlemleri gerçekleştirenden farklı kişiler tarafından yapılması gerektiği düzenlenmiştir.

34-   Firma tarafından yapılacak incelemede beyannamelerin yüzde %20’si yerine yüzde %5’inin inceleneceği düzenlenmiştir.

35-   En az 50 adet beyanın incelenmesi gerektiği hükmü eklenmiştir.

36-   Faaliyet raporlarının Bölge Müdürlüğüne ibraz zorunluluğu kaldırılmıştır. 

37-   Düzenlenen faaliyet raporları gümrük idaresince ibrazı istenildiğinde sunulmak üzere firma bünyesinde saklanacak.

SONRADAN KONTROL İŞLEMİ

38-   Sertifika sahibi firmaların işlemlerinin sonradan kontrole tabi tutulacağına ilişkin madde eklenmiştir.

GEÇİCİ HÜKÜMLER

39-   Trader (al satçı) firmaların YYS'ye başvurabilmeleri için 31/12/2019 tarihine kadar olan aşağıdaki sınırlamalar 31/12/2021 tarihine kadar uzatılmıştır.

  • 5 milyon USD ihracat
  • 20 milyon USD ithalat
  • 20 milyon USD ithalat-ihracat

GEÇİCİ HÜKÜM 5

40-   Sertifika tarihi 31.12.2016 öncesi olanlar için; Soru Formu güncelleme tarihi 2024 yılıdır.

41-   01.01.2017 tarihinden sonraki Soru Formu güncelleme tarihi, bu tarihten itibaren 5 yıl olarak belirlenmiştir.

42-   Yıllık faaliyet raporunun yönetmelik değişikliğinin yayımlanmasından itibaren 2 ay içerisinde Bölge Müdürlüğü’ne sunulacak olması halinde, rapor değişiklikten önceki versiyonda yapılabilir. Ancak Bölge Müdürlüğü’ne ibraz edilmez.