Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

Muharrem DUYMAZ, YYS Uzmanı, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

28.05.2020

Bu yazımızın konusunu, YYS kapsamında alınması gereken zorunlu eğitimler oluşturmaktadır. Sertifika alımında ve devamında, birçok konuda eğitim başlığı bulunmakla birlikte, asıl olarak iki zorunlu eğitim başlığı bulunmaktadır.

Bu eğitim başlıkları şu şekildedir;

  1. Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuat Eğitimi
  2. Uluslararası Tedarik Zincirinde Eşyanın Hareketiyle İlgili Riskler Eğitimi

Bu başlıkları daha detaylı olarak aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz

1- GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET MEVZUAT EĞİTİMİ

1.1-Bu eğitimin konu başlıkları nelerdir?

Aşağıdaki sıralanan eğitim konu başlıklarının eksiksiz olarak mutlaka alınması gerekmektedir. Ayrıca eğitimin alındığına dair, eğitim katılımcı formu veya eğitim sertifikasında, konu başlıkların tamamı yer almalıdır.

  • Genel gümrük ve dış ticaret mevzuatı
  • Tarife, kıymet ve menşe belirlenmesi konularında mevzuatı
  • Lisans, izin, uygunluk belgesine tabi eşya mevzuatı
  • Ek mali yükümlülük, dampinge karşı vergi veya telafi edici vergiye tabi eşya mevzuatı
  • Kota, tarife kontenjanı, ithalatta gözetim uygulamasına tabi eşya mevzuatı,
  • Çift kullanımlı eşya mevzuatı
  • İthalat veya ihracatının yasak eşya mevzuatı
  • Ambargoya tabi eşya mevzuatı 

Bunun yanında, yukarıda sayılı başlılardaki eğitimlerin, ticareti yapılan eşyaya yönelik olarak alınması beklenilmekte olduğundan, eğitim başlıklarına genel itibariyle değinilmekten ziyade, firma özelinde verilmesinin daha uygun olacağı kanaatindeyiz.

1.2-Bu eğitimi kimler almalıdır?

Eğitimi, dış ticaret departmanında görevli personelin alması gerekmektedir. Şirket bünyesinde dış ticaret departmanı bulunmuyorsa, firmada ithalat ve ihracat işlemlerini gerçekleştiren personel bu eğitimi almalıdır.

Ayrıca dış ticaret birimi direktifiyle yurtdışı transfer ödeme işlemlerini gerçekleştiren muhasebe ve finans biriminin, ödemeler başka birimlerin direktifleriyle yapılabiliyorsa (örneğin, kalıp ödemelerinin dış ticaret biriminin bilgisi dışında üretim biriminin direktifiyle muhasebe birimince gerçekleştirilmesi) bu birimlerinde eğitime katılmasının uygun olacağı kanaatindeyiz. Böylelikle yurtdışı transfer ödemeleri gibi konularda şirket bünyesinde farkındalık oluşacak, cezai işlem gibi konuların önüne geçilmiş olacaktır

1.3-Eğitimin her yıl alınması zorunlu mudur?

Dış ticaret departmanın bu eğitimleri, yılda en az bir kez alması zorunludur. Sertifika tarihi göz önünde bulundurularak, eğitimin her yıl tekrarlanması gerekmektedir.

1.4-Eğitimi kimler verebilir?

Eğitim, dış ticaret departmanınca veya hizmet alımı yoluyla yapılabilmektedir.

Bu eğitimi verebilecek eğitimcinin niteliği ile ilgili kesin bir hüküm bulunmamakla birlikte, bu konularda yetkin kişilerden alınmasının uygun olacağı kanaatindeyiz.

2-ULUSLARARASI TEDARİK ZİNCİRİNDE EŞYANIN HAREKETİYLE İLGİLİ RİSKLER EĞİTİMİ

2.1-Bu eğitimin konu başlıkları nelerdir?

Bu eğitimin konu başlıkları aşağıdaki şekildedir;

  • Uluslararası tedarik zincirinde eşyanın hareketleri ile ilgili riskler
  • Terörizm, kaçakçılık, insan kaçakçılığı, organize suç ve diğer güvenlik ihlallerini arttırabilecek durumlar gibi unsurların tespit edilmesi
  • Narkotik maddelerin tespiti
  • Nükleer, biyolojik ve kimyasal (NBC) maddelerin tespiti
  • Yanıcı ve patlayıcı maddelerin tespiti

Eğitimin alındığına dair, eğitim katılımcı formu veya eğitim sertifikasında, konu başlıkların tamamı yer almalıdır.

Diğer taraftan, YYS başvuru formu olan Ek.2- Soru Formunun 10. bölümünde, ithale ve ihraca konu eşyayı taşıyan taşıma araçlarında, hangi kontrollerin yapılacağına dair hususlar yer almaktadır. Bu kontroller, sertifika sahibi firmalarca genel itibariyle zula kontrolü ve 7 noktalı kontrol olarak bilinmektedir. Söz konusu kontroller, YYS sahibi firmaların depo/sevkiyat personeli (bazı firmalarda güvenlik birimi de dahil olabilmektedir) tarafından yapılmaktadır.

Yukarıdaki eğitim başlıklarının, taşıma araçlarına yapılan kontrollerle birlikte değerlendirmek gerekmektedir. Çünkü taşıma araçlarında yapılacak kontrollerin sonucu olarak yukarıda sayılan başlıklarda yapılacak tespitler ortaya çıkabilecektir.

Bu nedenle yukarıda sayılan eğitim başlıklarının yanında, aşağıda sayılan konularda da eğitim alınmasıyla, YYS sürecine yönelik istenen kontrollerin tam olarak yerine getirilmiş olacağı düşüncesindeyiz. Hatta bu eğitimlerin uygulamalı olarak alınması daha uygun olacaktır.

  • TIR-Dorse Araçlarındaki Genel Fiziki Kontrol
  • Konteynerlerde 7 Noktalı Kontrol
  • Zula Alanları Kontrolü

2.2-Bu eğitimi kimler almalıdır?

Bu eğitim, sertifika sahibi firmada, taşıma araçlarının kontrolünü gerçekleştiren depo/sevkiyat personeli ile sürece dahil ise güvenlik biriminin alması gerekmektedir

2.3-Eğitimin her yıl alınması zorunlu mudur?

Bu eğitimin en az 3 yılda bir yenilenmesi gerekmektedir. Eğitimin yenilenme süresine ilişkin olarak sertifika tarihi göz önünde bulundurulmalıdır.

Ayrıca daha önce bu eğitimi almış, kontrolü yapan personelin şirketten ayrılması ve yeni personel istihdam edilmesi halinde, bu personel için eğitimin yenilenmesinin uygun olacağı kanaatindeyiz.

2.4-Eğitimi kimler verebilir?

Bahse konu eğitimler; bu konulara ilişkin olarak halen ya da geçmişte görev yapan ve bu kapsamda mesleki yeterliliği olan kişilerden alınması gerekmektedir. Dolayısıyla bu eğitim başlığında eğitim verenin niteliğine dikkat edilmelidir.

Eğitim, bu konulara ilişkin olarak halen ya da geçmişte görev yapan ve bu kapsamda mesleki yeterliliği olan;

  • Kendi personelinizce,
  • Şirketlerden hizmet alımı yoluyla,
  • Bağımsız eğitmenlerce,

Verilmektedir.

Not: Şirket olarak verdiğimiz eğitimleri görmek için buraya tıklayınız 

KAYNAKLAR:

  1.     Gümrük İşlemleri Kolaylaştırma Yönetmeliği Ek.2- Soru Formu (5.1.1 ve 7.4.1. Sorular) (https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/yetkilendirilmis-yukumlu-statusu/belgeler)