Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

Uğur VURAN, Gümrük Müşavir Yardımcısı
15.07.2019

Son dönemde en çok tartışılan konularından birisi menşe ispat belgeleridir. Bu belgelerin hangi hallerde sunulacağı tartışıladursun bu yazımızın konusunu ihracatçı firmalar tarafından Türkiye’de yerleşik ithalatçı firmalara fatura edilen (100 EURO, 200 EURO gibi) tercihli veya tercihsiz menşe ispat belgelerinin bedellerinin gümrük kıymetine dahil edilip edilmeyeceği oluşturmaktadır.

Konuyla ilgili olarak E-Devlet üzerinden sorduğumuz soruya Gümrükler Genel Müdürlüğü 85593407-165.99 sayılı 10.12.2018 tarihli yazısında aşağıdaki şekilde cevap vermiştir.

“Bilindiği üzere, Gümrük Kanunu'nun 24/1, maddesi, “İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28 inci maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.” hükmünü amirdir.

Öte yandan, anılan Kanunun 24/3. maddesinde ise, “Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının, satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığı veya yapacağı tüm ödemeleri kapsar…” denilmektedir.

Bu itibarla, dilekçenizde bahsi geçen dökümantasyon bedellerinin, ithal eşyasının satış koşulu olarak satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yapılan bir ödeme olması durumunda, gümrük kıymetine dahil edilmesi mümkün bulunmaktadır.”

Yorum 1: Buradaki önemli nokta dökümantasyon bedellerinin ithal eşyasının satış koşulu olması halinde gümrük kıymetine dahil olacağıdır. Bu çerçevede, satış sözleşmesinde bu tür hükümlerin bulunması ve sözleşmede eşyayı satın almak için bu tür ödemelerin yapılmasının şart koşulması halinde dökümantasyon bedellerinin gümrük kıymetine dahil edilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.  

Yorum 2: Dış ticaret erbabı her alım satım işleminde sözleşme imzalamayabilir. Böyle bir zorunluluk da yok. Sözleşmenin olmadığı durumlarda dökümantasyon bedellerinin satış koşulu gereği ödenip ödenmediğinin ispatında güçlük çekilecektir. Böyle durumlarda dökümantasyon bedellerinin gümrük kıymetine dahil edilmemesi gerektiği görüşündeyiz. Zira, dökümantasyon bedellerinin gümrük kıymetine girmesi gerektiğine dair 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 27. maddesinde bir hüküm bulunmamaktadır. Bu açıklama muvacehesinde, mezkur bedellerin gümrük kıymetine dahil edilmemesi genel ilke olmalı, satış koşulu olarak ödendiğine ilişkin yeterli delil bulunduğunda (idare tarafından ispat edilmesi halinde) gümrük kıymetine dahil edilmelidir. “D” grubu teslimlerdeki sigorta beyanında olduğu gibi yapılan beyan hilafına deliller elde edilmeden ve ispat yükümlülüğü yerine getirilmeden idari işlem tesis edilmesinin yerinde olmayacağı mütalaasındayız.

Yorum 3: Yurtdışından belge temin etme hizmeti alındığı, bu nedenle dokumantasyon bedellerinin 2 no.lu KDV beyannamesi ile vergi dairesine beyan edilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.