Sezai KAYA, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

16.10.2025

1. Giriş

Bu çalışmada, özellikle Gümrük Kanunu’nun 46, 50, 177, 178 ve 179 uncu maddeleri ile Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 28.03.2019 tarihli yazısı çerçevesinde, gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanım süresi kaçırılan eşyaların tasfiyelik hale gelmesi ve CIF %1 bedel ödenerek eşyanın tekrar geri alınmasına ilişkin süreçler ve uygulama esasları değerlendirilecektir.

2. Gümrüğe Sunulan Eşyada Süreler

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 46. maddesine göre gümrüğe sunulan her eşya için, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenmesi zorunludur. Bu kapsamda, özet beyan verilmesinden itibaren aşağıdaki süreler içinde gümrük işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir:

  • Denizyolu ile gelen eşya için 45 gün,
  • Diğer yollarla gelen eşya için 20 gün,

Bu süreler, eşyaların uzun süre beklemesinin önüne geçmek ve gümrük ambarlarında yığılmaları engellemek amacıyla düzenlenmiştir.

3. Süresinde İşlem Görmeyen Eşyanın Hukuki Durumu

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 50. maddesine göre, yukarıda belirtilen süreler içinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmamış eşya, herhangi bir adli veya idari takibata konu olmaması halinde 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 177 ve 178. maddelerine göre tasfiyeye tabi tutulur.

Bu durum, eşyaların sahipleri tarafından gümrük işlemlerinin başlatılmaması veya tamamlanmaması halinde, eşyanın tasfiyelik hale gelmesine neden olan bir süreç anlamını taşır

4. Tasfiye Öncesi Yeniden İşlem Talebi (Köprüden Önce Son Çıkış)

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 179. maddesi, tasfiyelik hale gelen eşya için belirli şartlarla ikinci bir fırsat tanımaktadır. Buna göre:

İhale ilanı yayımlanıncaya kadar veya perakende satış kararı alınmadan önce, yükümlüler tarafından başvuru yapılması halinde, eşyanın:

  • Bir gümrük rejimine tabi tutulması veya
  • Gümrük bölgesi dışına yeniden ihraç edilmesi

mümkündür.

Ancak bu talebin kabulü aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlıdır:

  • CIF değerinin %1’i oranında bir tutar (ilk başvuru için),
  • İkinci kez yararlanmak istenirse CIF değerinin %3’ü oranında bir tutar,
  • İhale ilanından sonra yapılırsa CIF değerinin %10’u oranında bir tutar,
  • ayrıca varsa cezalar, ambarlama ve elleçleme giderleri de ödenmelidir.

5. Yeni Beyanname Tescili

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 28.03.2019 tarih ve 43016158 sayılı yazısına göre:

  • Tasfiyelik hale gelen eşya için yapılacak rejim taleplerinde, daha önce tescil edilen beyanname iptal edilir,
  • CIF %1 tutarındaki ödeme tarihinden itibaren 30 gün içinde işlemler tamamlanmazsa, eşya yeniden tasfiye edilir,
  • Yeni beyanname, yeni tescil tarihi itibarıyla yürürlükteki mevzuata göre işleme alınır.