Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

Beyan edilen GTİP’in gümrük kontrolünde değiştirildiği durumlarda vergi oranlarının yükseldiği ve eşyanın ithalinde aranan belgelerin değiştiği durumlarla karşılaşılmaktadır.

Vergi oranı değişikliklerine 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234. maddesinde vergilerin 3 katı para cezasının verileceği, eşyanın ithalinde aranan belgelerin değişmesine mezkûr Kanun’un 235. maddesinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezasının verileceği ve eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verileceği hükmedilmektedir.

Açıkça görülmektedir ki, aynı fiile 2 farklı ceza uygulanması durumu söz konusudur. Peki bu doğru mudur? İki ayrı cezai işlem uygulanmalı mıdır?

Bu soruların cevabını bulmak için, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun içtima başlıklı 15. maddesinin incelenmesi gerekmektedir. Kanun’un mezkûr maddesi aşağıdaki şekildedir.

“İçtima

MADDE 15.- (1) Bir fiil ile birden fazla kabahatin işlenmesi halinde bu kabahatlere ilişkin tanımlarda sadece idarî para cezası öngörülmüşse, en ağır idarî para cezası verilir. Bu kabahatlerle ilgili olarak kanunda idarî para cezasından başka idarî yaptırımlar da öngörülmüş ise, bu yaptırımların her birinin uygulanmasına karar verilir.”

Yukarıdaki hükme göre gümrük idaresince ağır olan cezanın uygulanması, bunun için de öncelikle Gümrük Yönetmeliği’nin 181. maddesi ve 2016/9 sayılı Genelgeye göre işlem yapılması gerekmektedir. Buna göre;

  1. Beyan sahibinden eşyanın ithalinde aranan belgeyia sunmasının talep edilmesi,
  2. Söz konusu belge sunulduğu takdirde sadece 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234. maddesi çerçevesinde vergilerin 3 katı para cezasının uygulanması,
  3. Belge sunulamadığı takdirde içtima kuralı gereği ağır olan ceza uygulanacağından 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesi hükmünce eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezasının uygulanması ve eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilmesi,

Gerekmektedir. Netice olarak her iki cezanın birlikte uygulandığı durumların hukuka aykırı olduğu ifade edilebilecektir.