Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

Bu yazımızda, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği çerçevesinde, sermayenin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında adli makamlarca ceza koyan kanunlar çerçevesinde inceleme ve soruşturma başlatılmasının, bu kişiler hakkında dava açılmasının ve bu kişilerin hüküm giymesinin YYS başvurusuna veya mevcut YYS’ye etkileri aşağıdaki şekilde irdelenmiştir. 

Ceza Davasına Konu Suçlar

Yönetmeliğin 5/a maddesinde ceza davasına konu suçlar sayılmaktadır. Bunlar;

• Devletin güvenliğine karşı suçlar,
• Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, uluslararası suçlar,
• Zimmet, irtikap, rüşvet, güveni kötüye kullanma, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflas, yalan tanıklık, suç uydurma ve iftira suçları ile ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçları  
• Vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçları

Sermayenin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanların bu suçlar dolayısıyla;

• Türk Ceza Kanununa,
• Vergi Usul Kanununa,
• Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa,
• Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununa,
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna,
• Petrol Piyasası Kanununa,
• Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanuna,
• Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanuna,
• Uyuşturucu Maddelerle ilgili Kanuna

Muhalefetten ceza veya mahkûmiyet kararının bulunmaması gerekmektedir.

Başvuru Aşaması

Yönetmeliğin 15/7 maddesine göre YYS başvurusu esnasında, sermayenin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında yukarıda sayılan suçlar dolayısıyla başlatılan inceleme ve soruşturma sonucunda cumhuriyet savcılığı tarafından dava açılmış olması sertifika düzenlenmesini engellemez.

Ancak bu durumda, sertifika sahibi dava süreci beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar aşağıdaki kolaylaştırmalardan yararlanamaz.

• İhracatta yerinde gümrükleme izni
• İzinli gönderici yetkisi
• İzinli alıcı yetkisi
• İthalatta yerinde gümrükleme izni
• Beyanın kontrol türüne ilişkin kolaylaştırmalarından yararlanma izni (yeşil hat)
• Emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylıklar

Bu durumda aşağıdaki kolaylaştırmalardan yararlanılabilecektir.

• Eksik beyan usulü,
• Kısmi teminat uygulaması,
• Götürü teminat uygulaması,
• Basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi düzenleme ve vize etme izni
• Eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleme izni 

Sertifika Sahibiyken Dava Açılması

Yönetmeliğin 155/1-b maddesine göre sermayenin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında yukarıda sayılan suçlar dolayısıyla cumhuriyet savcılığı tarafından dava açıldığının öğrenilmesi durumunda dava sürecinin sonunda beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar sertifika geri alınmaktadır.

Yönetmeliğin 155/6. maddesine göre, sertifika sahibi dava süreci beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar aşağıdaki kolaylaştırmalardan yararlanamaz.

• İhracatta yerinde gümrükleme izni
• İzinli gönderici yetkisi
• İzinli alıcı yetkisi
• İthalatta yerinde gümrükleme izni
• Beyanın kontrol türüne ilişkin kolaylaştırmalarından yararlanma izni (yeşil hat)
• Emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylıklar

Öte yandan, aşağıdaki kolaylaştırmalardan yararlanılabilecektir.

• Eksik beyan usulü,
• Kısmi teminat uygulaması,
• Götürü teminat uygulaması,
• Basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi düzenleme ve vize etme izni
• Eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleme izni 

Sertifika Sahibiyken Mahkûmiyet Kararı

Yönetmeliğin 156/1-b maddesine göre şirketin yönetim kurulu üyeleri ile sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişilerden herhangi biri hakkında yukarıda sayılan suçlar dolayısıyla kesinleşmiş yargı kararının verilmiş olması halinde sertifika iptal edilmektedir.

Burada dikkatlerden kaçmaması gereken husus dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında kesinleşmiş yargı kararı verilmiş olmasının sertifika iptal sebebi olarak sayılmamış olmasıdır.