Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
Son Güncelleme : 11.03.2020

Bu yazımızda, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği çerçevesinde;

• Yönetim kurulu üyeleri,
• Sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler,
• Gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar

Hakkında adli makamlarca ceza koyan kanunlar çerçevesinde inceleme ve soruşturma başlatılmasının, bu kişiler hakkında dava açılmasının ve bu kişilerin hüküm giymesinin YYS başvurusuna veya mevcut YYS’ye etkileri aşağıdaki şekilde irdelenmiştir.

Ceza Davasına Konu Suçlar

Yönetmeliğin 5/a maddesinde ceza davasına konu suçlar sayılmaktadır. Bunlar;

• Devletin güvenliğine karşı suçlar,
• Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, uluslararası suçlar,
• Zimmet, irtikap, rüşvet, güveni kötüye kullanma, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflas, yalan tanıklık, suç uydurma ve iftira suçları ile ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından ve bilişim alanında suçlar 
• Vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçları

Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanların bu suçlar dolayısıyla;

• Türk Ceza Kanununa,
• Vergi Usul Kanununa,
• Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa,
• Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununa,
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna,
• Petrol Piyasası Kanununa,
• Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanuna,
• Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanuna,
• Uyuşturucu Maddelerle ilgili Kanuna

Muhalefetten ceza veya mahkûmiyet kararının bulunmaması gerekmektedir.

BAŞVURU AŞAMASI

Yönetmeliğin 15/7 maddesine göre YYS başvurusu esnasında, yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında yukarıda sayılan suçlar dolayısıyla başlatılan inceleme ve soruşturma sonucunda cumhuriyet savcılığı tarafından dava açılmış olması sertifika düzenlenmesini engellemez.

Ancak bu durumda, sertifika sahibi dava süreci beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar aşağıdaki kolaylaştırmalardan yararlanamaz.

• İhracatta yerinde gümrükleme izni
• İzinli gönderici yetkisi
• İzinli alıcı yetkisi
• İthalatta yerinde gümrükleme izni
• Beyanın kontrol türüne ilişkin kolaylaştırmalarından yararlanma izni (yeşil hat)
• Emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylıklar

Bu durumda aşağıdaki kolaylaştırmalardan yararlanılabilecektir.

• Eksik beyan usulü,
• Kısmi teminat uygulaması,
• Götürü teminat uygulaması,
• Basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi düzenleme ve vize etme izni
• Eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleme izni

SERTİFİKA SAHİBİYKEN DAVA AÇILMASI

Bildirim Ödevi

Yönetmeliğin 153/9. maddesine göre, yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında yukarıda sayılan kanunlar uyarınca başlatılan inceleme ve soruşturma sonucunda cumhuriyet savcılığı tarafından dava açıldığının davalıya tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde durumun sertifika sahibi tarafından sertifikayı düzenlemiş olan bölge müdürlüğüne bildirilmesi gerekir.

Bildirimin Yapılması ve Askıya Alma İşlemi

Bahse konu bildirimin yapıldığı tarihte veya öncesinde dava süreci sonuçlandırılmadan aşağıdaki durumların (sonlandırılma işlemi diyebiliriz) gerçekleşmiş olması halinde, durumun yetkili bölge müdürlüğüne bildirildiği tarihten itibaren sertifika otuz gün askıya alınır (Yönetmelik madde 154/12)

• Sermaye pay sahibinin sertifika sahibi firma ile ortaklık ilişkisinin sonlandırılmış olması veya şirket sermayesindeki pay oranının yüzde onun altına düşürülmesi.
• Yönetim Kurulu üyesinin yönetim kurulu üyeliğine son verilmiş olması.
• Temsil yetkisini haiz şirket çalışanının temsil yetkisine son verilmiş olması.

Bildirim yapılmasına karşılık yukarıdaki durumlar (sonlandırma işlemi) gerçekleşmezse dava süreci beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar sertifika derhal askıya alınır. (Yönetmelik madde 154/13)

Bu şekilde askıya alma işleminin başlangıcından sonra, yukarıda sayılan durumların (sonlandırma işlemi) gerçekleşmesi halinde, bu durumun yetkili bölge müdürlüğüne bildirildiği tarihi izleyen otuz günün bitiminde askıya alma işlemi sonlandırılır. (Yönetmelik madde 154/14)

Bildirim Yapılmaması ve İdarenin Tespiti

Bildirim yapılmadan, durumun gümrük idaresince öğrenilmesi halinde dava süreci beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar sertifika derhal askıya alınır. (Yönetmelik madde 154/15)

Bu şekilde askıya alma işleminin başlangıcından sonra ilgili kişilerin şirketteki yukarıdaki durumların (sonlandırma işlemi) gerçekleşmesi halinde askıya alma işlemi bu durumun yetkili gümrük idaresine bildirildiği tarihi izleyen bir yılın bitiminde sonlandırılır. (Yönetmelik madde 154/16)

Askıya Almanın Sonlanması

Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar hakkında dava açılması nedeniyle uygulanan askıya alma işlemi, dava süreci beraat kararı ile kesin olarak sonuçlanması halinde, bu durumun yetkili gümrük idaresine bildirildiği tarihte derhal sonlandırılır. (Yönetmelik madde 154/17)

SERTİFİKA SAHİBİYKEN MAHKUMİYET KARARI

Yönetim kurulu üyeleri ile sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişilerden herhangi biri hakkında aynı yukarıda sayılan kanunlara muhalefetten dolayı kesinleşmiş yargı kararının verilmiş olması halinde sertifika iptal edilir. (Yönetmelik madde 154/18)

Gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarından herhangi biri aleyhine aynı bentte sayılan kanunların muhalefetten dolayı kesinleşmiş yargı kararı verilmiş olması halinde, askıya alma işlemi devam ettirilir. (Yönetmelik madde 154/18)

Bu şekilde uygulanan askıya alma işlemi, bu kişilerin temsil yetkisinin yargı kararının davalıya tebliği tarihi itibariyle otuz gün içinde sona erdirilmesi halinde, durumun yetkili bölge müdürlüğüne bildirildiği tarihi izleyen otuz günün bitiminde sona erdirilir. Bu kişilerin temsil yetkisinin yargı kararının davalıya tebliği tarihi itibarıyla otuz gün içinde sona erdirilmemesi halinde sertifika geri alınır. (Yönetmelik madde 154/19)