Dr. Arif AYLUÇTARHAN, Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişi

Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

3065 sayılı Kanunun (17/4-ı) maddesine göre, serbest bölgelerde verilen hizmetler KDV’den müstesnadır.Bu hükme göre serbest bölgede faal bir şirkete verilen gümrük müşavirliği hizmetinin KDV’ye tabi olup olmayacağı tartışılması gereken bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın konuyla ilgili olarak yayımladığı KDVK-60/2011-1 sayılı 08/08/2011 tarihli sirküler ile İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı'nın :21152195-130[17-2018.1362]-E.357018 sayılı 17.09.2018 tarihli özelgesi gümrük müşavirliği hizmetinin KDV’ye tabi olup olmayacağına netlik kazandırır mahiyettedir.

Sirküler ve özelgeye göre;

– Yurt dışından serbest bölgeye gelen veya serbest bölgeden yurt dışına giden mallar için serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmetleri KDV’den müstesnadır.

-Serbest bölgeden Türkiye’ye, Türkiye’den serbest bölgeye gönderilen mallara ilişkin Türkiye’deki firmalarca serbest bölgede faaliyet gösteren firmalara verilen gümrük müşavirliği hizmetleri KDV’ye tabidir.

Konuyu örnek vererek ilerletelim.

Örnek: Denizli Serbest Bölge’de yerleşik firmaya verilen gümrük müşavirliği hizmetleri aşağıdaki şekilde olacaktır

1) Firmanın Çin Halk Cumhuriyetinden aldığı ve İzmir Limanı’na getirttiği malların İzmir Limanı’ndan Denizli Serbest Bölge’ye aktarılması için İzmir Limanında verilen gümrük müşavirliği hizmeti serbest bölgede verilmediği için KDV’ye tabidir. Ancak bu malların serbest bölgeye girişi esnasında serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmeti (SBİF düzenlenmesi gibi) KDV'den istisnadır. 

2) Firmanın Kazakistan’dan aldığı malların Gürbulak Sınır Kapısı’ndan Denizli Serbest Bölge’ye transiti dolayısıyla Gürbulak'ta verilen gümrük müşavirliği hizmeti serbest bölgede verilmediği için KDV’ye tabidir. Ancak bu malların serbest bölgeye girişi esnasında serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmeti (SBİF düzenlenmesi gibi) KDV'den istisnadır. 

3) Firmanın Ankara’dan aldığı malların Denizli Serbest Bölge’ye ihracı esnasında verilen gümrük müşavirliği hizmeti KDV’ye tabidir. Zaten ihracat beyannamesi Ankara’da yerleşik firma adına olacağından gümrük müşavirliği hizmet faturası da ona hitaben düzenlenecektir. Keza bu malların serbest bölgeye alınması esnasında serbest bölgede yerleşik firmaya verilen gümrük müşavirliği hizmeti (SBİF verilmesi gibi) KDV'ye tabidir. 

4) Firmanın İstanbul’da yerleşik bir firmaya sattığı mallar dolayısıyla verilen gümrük müşavirliği hizmeti KDV’ye tabidir. Zaten serbest dolaşıma giriş beyannamesi İstanbul’da yerleşik firma adına olacağından gümrük müşavirliği hizmet faturası da ona hitaben düzenlenecektir. Keza bu malların serbest bölgeden çıkışı esnasında serbest bölgede yerleşik firmaya verilen gümrük müşavirliği hizmeti (SBİF verilmesi gibi) KDV'ye tabidir. 

5) Firmanın serbest bölgeden Almanya’ya sattığı malların Kapıkule Sınır Kapısı’na transiti dolayısıyla serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmeti (SBİF düzenlenmesi gibi) KDV’ye tabi değildir. Bu mallar için Kapıkule'de verilen gümrük müşavirliği hizmeti serbest bölgede verilmediği için KDV'ye tabidir.

6) Firmanın Mısır’a sattığı malların Antalya Limanı’na transiti dolayısıyla serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmeti (SBİF düzenlenmesi gibi) KDV’ye tabi değildir. Bu mallar için Antalya Limanı'nda verilen gümrük müşavirliği hizmeti serbest bölgede verilmediği için KDV'ye tabidir.

Sonuç olarak, mezkûr sirküler ve özelge yurt dışından serbest bölgeye gelen veya serbest bölgeden yurt dışına giden mallar için serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmetlerinin KDV’den müstesna olduğunu belirtmektedir. Burada altı çizilmesi gereken husus hizmetin serbest bölgede verilmesi gerektiğidir.