Dr. Arif AYLUÇTARHAN, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi, Eski Vergi Müfettişi

Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

10.08.2021

Bu yazımızda, antrepoda bulunan eşyaların bir yangın sonucunda zayi olmasının gümrük ve vergi mevzuatı karşısındaki durumu ele alınacaktır.

Gümrük Mevzuatı

4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 106. maddesi, antrepo işleticileri ile kullanıcılarının kusur ve hatalarından ileri gelmediği gümrük idaresine kanıtlanan telef, kayıp ve çalınmalar için gümrük vergilerinin aranmayacağını hükmetmektedir.

Gümrük Yönetmeliği’nin “Gümrük idaresine karşı sorumluluk” başlıklı 522. maddesinde de aynı düzenlemeler yer almaktadır. 

Kanun ve Yönetmeliğin yukarıda bahsi geçen hükümlerine göre yangın sonucunda zayi olan eşyalardan gümrük vergileri alınmamaktadır. Ancak, eşya gümrüklenmiş kıymeti üzerinden sigorta ettirilmiş ise noksan çıkan eşyanın vergileri sigorta ettirenden veya lehine sigorta ettirilenden alınmaktadır.

Burada, antrepodaki eşya için serbest dolaşıma giriş beyannamesi verilmiş henüz vergileri ödenmemiş ise bu vergilerin aranmayacağı, vergiler ödenmiş ise bu vergileri idarenin geri vermeye yanaşmayacağı düşüncesinde olduğumuzu belirtelim. Ancak mahkemelerin farklı yönde kararlar verdiği vakalar söz konusudur.

Vergi Mevzuatı

Öncelikle bu yangının vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak derecede olması halinde yangın mücbir sebep olarak değerlendirilecektir.  Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın genel olarak etkili bir yangın ise bu yangın için mücbir sebep ilan etmiş olması gerekir.  Yahut bu durumun açıkça malum olması ya da tarafınızca ispat veya tevsik edilmesi lazım (itfaiye raporu ile ispat ve tevsik edilebilir).

Bu takdirde vergi ödevleriniz ile ilgili süreler (beyanname, defter belge ibrazı gibi süreler) işlemez üstelik zamanaşımlı süreler de uzar.   

Gelir veya Kurumlar vergisi açısından VUK 278. madde gereğince takdir komisyonuna başvurarak zarar gören mallarınızın emsal bedelinin takdir edilmesini sağlamalısınız. Böylelikle eğer malların değeri tamamen yitirilmişse dahi tamamen karşılık ayırılarak giderleştirilebilir. Bu mallar sigortalı ise sigortadan alınan tazminatın malın mevcut değerinden fazla olan kısmı kar ile ilişkilendirilecektir.

Katma Değer Vergisi açısından ise henüz ithalat işlemi gerçekleşmediği için yüklenilen bir vergi olmadığı için yapılacak bir işlem söz konusu değildir. Eğer KDV ödenip mal millileştirilmişse KDV 30/c maddesi gereği Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından mücbir sebep ilan edilmediği sürece yüklenilen KDV indirim konusu yapılamayacaktır.