Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

İthal edilen eşyanın gümrük kıymeti satış bedelidir. Teslim şekline göre navlun ve sigorta giderlerinin eklenmesiyle CIF kıymete ve başkaca bir husus bulunmadığı takdirde gümrük kıymetine ulaşılmaktadır.

Ancak bu durumun genele şamil olması her zaman mümkün değildir. Çünkü kimi durumlarda beyannamenin tahakkuk tablosunda “Yurtdışı” hanesine beyan edilen bedeller sonucu değiştirebilmektedir. Örneğin, yurtdışında yaptırılan işçilik bedeli, gözetim farkı, referans kıymet farkı gibi unsurlar CIF bedelin üstüne eklenerek gümrük kıymetine ulaşılmaktadır.

Görüldüğü gibi CIF bedel her durumda gümrük kıymeti olmayabilir. Bu farklılık özellikle de gümrüklenmiş değer hesaplamasında önem arz etmektedir. Zira, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 3/26. maddesine göre gümrüklenmiş değer; ithal eşyası için eşyanın CIF kıymeti ile gümrük vergileri toplamını ifade etmektedir. Dolayısıyla, gümrüklenmiş değer üzerinden alınan cezalar CIF bedel ve vergiler toplamı esas alınarak hesaplanmalıdır. Aksine bir durum olursa, yani, gümrüklenmiş değer gümrük kıymeti ve vergiler toplamı esas alınarak hesaplanırsa, “yurtdışı” hanesinde beyan edilen unsurlar da hesaplamaya dahil olacaktır. Konuyu aşağıdaki şekilde örneklendirebiliriz.

  • Mal bedeli : 10.000 TL
  • Navlun : 1.000 TL
  • Sigorta : 200 TL
  • CIF Bedel : 11.200 TL
  • Yurtdışı (Gözetim Farkı) : 5.000 TL
  • Gümrük Kıymeti : 16.200 TL
  • Gümrük Vergisi : 300 TL
  • KDV : 2.970 TL

Bu çerçevede, gümrüklenmiş değerin iki katı cezanın CIF Bedel veya gümrük kıymeti üzerinden hesaplandığı durumlarda ortaya çıkacak fark aşağıdaki tabloda görülmektedir.


Tablodan görüldüğü gibi, gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanan cezalarda, hesaplamanın gümrük kıymeti mi yoksa CIF bedel üzerinden mi yapıldığı oldukça önemlidir. Netice itibariyle, Kanunun yukarıda bahsedilen hükmü dikkate alındığında gümrüklenmiş değerin CIF bedel üzerinden hesaplanması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Not: Bu durum, CIF bedelin belirli bir yüzdesi olarak alınan dampinge karşı vergiler ve ek mali yükümlülükler için de önemlidir. Bu vergilerin ilgili tebliğde CIF bedel üzerinden alınacağı belirtiliyorsa, gümrük kıymeti üzerinden hesaplama yapılmamalıdır.