Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

(Yazının PDF halini almak için buraya buraya tıklayın)

Aşağıda; ihraç edildikten sonra herhangi bir nedenle geri gelen eşya ile ilgili soru ve cevaplara yer verilecektir.

Geri Gelen Eşyanın İthalat Vergileri Karşısındaki Durumu Nedir?

4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 168. maddesine göre serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden veya Türkiye’nin anlaşmalarla dâhil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerinin diğer bir noktasından ihraç edildikten sonra üç yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde ve beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutulur.

Üç Yıllık Sürenin Aşılması Halinde Geri Gelen Eşyanın İthalat Vergileri Karşısındaki Durumu Nedir?

Gümrük Yönetmeliği’nin 453/1. maddesine göre eşyanın süresi içinde mücbir sebep belgesi ibrazı ile süre uzatımı talebi olmaksızın üç yıllık süreyi veya üç yıllık sürenin üzerinde gümrük idaresince uzatılan süre varsa bu süreyi aşarak geri getirilmesi halinde, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ı) bendi uyarınca usulsüzlük cezası tatbik edilir ve gümrük vergileri tahsil edilerek serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uygulanır.

Buradaki usülsüzlük cezası sürenin aşılması fiili karşılığında uygulanan bir yaptırımdır. Ancak, süre aşılmasına rağmen geri gelen eşya için açılan beyannamede muafiyetin (GK168) seçilmesi halinde bu durumda yukarıdaki “serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uygulanır” hükmü mucibince 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234/1-a maddesine göre vergiler tahsil edilecek ve 3 kat ceza uygulanacaktir. Buradaki ceza da muafiyete tabi olmayan bir eşyayı muafiyet kapsamında beyan etme fiiline uygulanmaktadır.

İhracat Nedeniyle Yararlanılan Menfaatlerin İade Edilmesi Gerekir Mi?

Gümrük Yönetmeliği’nin 451/1. maddesine göre ihraç edildikten sonra geri gelen eşyanın gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma girebilmesi için ihracat nedeniyle yararlanılan hak ve menfaatler varsa bunların iade edildiğini gösteren belgenin beyannameye eklenmesi gerekir.

İthalat Vergilerinden Muafiyet Hangi Hallere Tanınır?

4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 169. maddesine göre ithalat vergilerinden muafiyet, geri gelen eşyanın ihracı sırasındaki ayniyeti değişmeden yeniden ithali halinde tanınır.

Geri Gelen Eşyanın KDV Karşısındaki Durumu Nedir?

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 16/1-b maddesinin parantez içi hükmüne göre ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, daha sonra geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi gerekmektedir.

Yararlanılan KDV İstisnası Nasıl Belirlenmektedir?

Sorunun cevabını ikiye ayırarak vermek yerinde olacaktır.

Normal Bir İhracatta;

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11 ile 32. maddesi hükümlerine göre, ihraç edilen mallar için yüklenilen katma değer vergileri indirim konusu yapılmakta, indirilemeyen kısım mükellefe iade edilmektedir.

İhraç edilen eşya hazır/nihai mal olarak yurtiçindeki bir başka firmadan temin edilmişse mal için yüklenilen KDV yurtiçindeki tedarikçi firmanın faturasında hesapladığı miktardır ve bu miktarın indirim konusu yapılamayan kısmı mükellefe iade edilmektedir.

İhracatçı firma, imalatçı-ihracatçı ise yüklenilen KDV, malın üretimi dolayısıyla yapılan gider kalemleri için ödenen KDV toplamıdır ve bunun indirilemeyen kısmı mükellefe iade edilmektedir.

Yapılan yazışma sonucunda vergi daireleri iade edilen miktarı bildirmekte ve gümrük idareleri de bu miktarı tahsil ederek geri gelen eşyanın yurda girişine izin vermektedir. Öte taraftan, mükellef geri gelen mallarla ilgili olarak yüklendiği vergiyi tamamen indirim konusu yapmışsa, bu mallarla ilgili olarak ihracat istisnasından dolayı alınan bir iadeden söz edilemeyecektir. Bu gibi durumlarda gümrük idareleri de herhangi bir KDV tahsilatı yapmadan eşyanın girişine izin verecektir.

İhraç Kayıtlı Satışlarda;

İhraç kayıtlı satışlarda ise, 3065 sayılı Kanunun 11/1-c maddesi gereğince vergi, ihracatçı tarafından imalatçıya ödenmeyip, tecil ve terkin edildiğinden, geri gelen eşyanın ihracat istisnasından faydalandığı miktar, imalatçı satış bedeline göre hesaplanan (imalatçı satış faturasında hesaplanan) fakat ihracatçı tarafından ödenmeyen tutardır.

Geri Gelen Eşya İçin İade Alınan KDV’nin Tahsilinde Faiz Alınır Mı?

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11. maddesi çerçevesinde ihraç edildikten sonra geri gelen mallara ilişkin ihracatçıya söz konusu ihracat işlemi ile ilgili olarak nakden veya mahsuben iade yapılmışsa (mallar iadeden sonra geri gelmişse) geri gelen mallara isabet eden iade tutarının gümrükte ödenmesi sırasında ayrıca faiz hesaplanmaması gerekir.

Geri Gelen Eşyanın ÖTV Karşısındaki Durumu Nedir?

ÖTV mükelleflerince ihracat istisnası uygulanarak ihraç edilen malların, Gümrük Kanunu hükümlerine göre geri gelmesi halinde ithalatta ÖTV uygulanmayacaktır.

Ancak, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7/6. maddesinin parantez içi hükmüne göre geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşya ile ilgili olarak ihracat istisnasından veya tecil-terkin uygulamasından faydalanılan miktarın gümrük idaresine ödenmesi gerekir. Hemen burada geri gelen eşyanın 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun eki hangi listede olduğunun önemli olduğunu belirtmek gerekmektedir. Örneğin, I sayılı listede yer alan malların ithalinde vergiyi doğuran olay meydana gelmediğinden, ÖTV mükelleflerince ihracat istisnası uygulanarak ihraç edilen malların geri gelmesi halinde ithalatta ÖTV uygulanmaz, bu mallar yeni ithal edilmiş mal gibi işlem görür.

Geri Gelen Eşyada Vergi Dairesi Yazısı Şart Mıdır?

Gümrük beyannamesinin 4010 rejim kodundan açıldığı durumlarda sistem tarafından KDV hesaplanacağından vergi dairesine iade alınan tutarın sorulmasına ve bu nedenle zaman kaybedilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak bu durumda, iadesi alınan KDV yerine toplam mal bedeli üzerinden KDV hesaplanacağından fazladan bir ödeme söz konusu olabilecektir.

4010 ve 4210 Rejim Kodlarının Anlamı Nedir?

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 168. maddesine göre serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden veya Türkiye’nin anlaşmalarla dâhil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerinin diğer bir noktasından ihraç edildikten sonra üç yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde ve beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutulur.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 16/1-b maddesinin parantez içi hükme göre de ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.

Yukarıdaki hükümler çerçevesinde gümrük beyannamesi doldurulurken 4210 veya 4010 rejim kodları seçilebilmektedir.

4210 Rejim Kodu; İhraç edilen eşyanın muafiyete tabi olarak serbest dolaşıma girişi ile eş zamanlı yurtiçi kullanımı”

4010 Rejim Kodu; ise “İhraç edilen eşyanın muafiyete tabi olmadan serbest dolaşıma girişi ile eş zamanlı yurtiçi kullanımı” anlamını taşımaktadır.

Şayet geri gelen eşya 4210 rejim kodundan beyan edilirse BİLGE sistemi gümrük vergisi ve KDV hesaplamamakta ancak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 16/1-b hükmü gereğince gümrük idareleri vergi daireleri nezdinde yararlanılan ihracat istisnasını tespit etme yoluna gitmektedir. Bu durum, vergi dairesinin cevabı gelene kadar geri gelen eşyanın gümrüklü sahada beklemesi ve katlanılan masrafların artması sonucunu doğurmaktadır.

Bu türden masrafların artmasını istemeyen ticaret erbabı 4210 rejim kodu yerine 4010 rejim kodundan beyanname açılmasını ve geri gelen eşyaya ait KDV’yi ödeyerek eşyasını bekletmemeyi tercih edebilmektedir. Zira; Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 14.07.2008 tarihli ve 17488 sayılı yazısında özetle “…ayrıca anılan Bakanlıktan alınan 11.06.2008 tarih ve 57927 sayılı yazıda, “geri gelen eşyanın ÖTV’ye ve genel oranda KDV’ye tabi olması ve mükellefin geri gelen eşyaya ilişkin ÖTV ve KDV’yi Gümrükte ödemek istemesi durumunda vergi dairesinden ihracat istisnasından faydalanıp faydalanmadığına dair her hangi bir belge aranmasına gerek olmayacağı” açık bir şekilde ifade edilmiş bulunulmaktadır.

Bu yazıda verilen hakkın kullanılması için 4010 rejim kodundan beyanname açıldığında, yani KDV ödenmek istendiğinde, BİLGE sistemi otomatik olarak gümrük vergisi de hesaplamaktadır. Bu durumda, zaten serbest dolaşımda bulunan eşyadan gümrük vergisi tahsil edilmesi söz konusu olacaktır. Bu durum nedeniyle, gümrük müşavirleri tarafından gümrük vergisi silinmekte ancak kimi gümrük idarelerince gümrük vergisinin silinmesine cezai işlem uygulanmaktadır. Sonuç olarak, ya 4010 rejim kodunda gümrük vergisi ödenmeden ithalat yapılmasına olanak verilmesi ya da verginin silinmesine cezai işlem uygulanmaması gerektiği kanaatindeyiz.

Geri Gelen Eşyanın İmalatçı Adına Gelmesi Halinde Muafiyet Uygulanır Mı?

Geri gelen eşyaya uygulanacak ithalat vergileri muafiyetinin, eşyanın ihracatçısından başka biri adına, örneğin imalatçısı veya usulü dairesinde eşyayı devralan gerçek kişi veya firma adına, gelmesi durumunda, muafiyetin eşyaya ilişkin olduğu hususu da dikkate alınarak, beyan sahibinin talepte bulunması ve varsa ihracat nedeniyle faydalanılan hak ve menfaatlerin iadesi koşuluyla, eşyanın ithalat vergilerinden muaf tutulması gerekmektedir.

Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında İhraç Edilen Eşyanın Geri Getirilmesi Halinde Uygulanacak İşlemler Nelerdir?

2016/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 42. maddesi çerçevesinde konuyu ikiye ayırarak cevap vermek yerinde olacaktır.

Belge/İzin Süresi İçinde Eşyanın Geri Gelmesi

Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ihraç edilen işlem görmüş ürünün, herhangi bir sebeple belge/izin süresi içerisinde geri getirilmesi halinde, bu ürünün ithalatına müsaade edilir. 

Açıktır ki, ilgili ihracat beyannamesinin taahhüt kapatmasında dikkate alınmaması gerekmektedir. Bu durumda belge/izin kapsamındaki diğer ihracat beyannameleri taahhüdü kapatmaya yeterli ise müeyyide uygulanmaksızın kapatma işlemi tekemmül ettirilir.

Belge/İzin Süresi Bittikten Sonra Eşyanın Geri Gelmesi

İhraç edilen ancak, belge/izin süresi sona erdikten veya ihracat taahhüdü kapatıldıktan sonra eşyanın geri gelmesi halinde, söz konusu eşyanın yeni bir belge/izin kapsamında ihraç edilecek olması halinde ayniyet tespiti yapılarak, ilgili gümrük idaresince ithalatına müsaade edilir.

İhraç edilen işlem görmüş ürünün, herhangi bir sebeple geri gelmesi ve söz konusu ürünün yeniden ihraç edilmeyecek olması halinde durum hakkında Ekonomi Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne/gümrük idaresine bilgi verilir. Yapılan değerlendirme sonucunda bahse konu ürünün üretiminde kullanılan hammaddenin vergilerinin alınması sağlanır. Bununla beraber, ilgili ihracat beyannamesi taahhüt kapatmasında dikkate alınmaz. Bu durumda diğer ihracat beyannameleri taahhüdü kapatmaya yeterli ise müeyyide uygulanmaksızın kapatma işlemi tekemmül ettirilir.

Geri Gelen Eşyadan KKDF Alınır mı?

Maliye Bakanlığı’nın 70903105-165.01.03[208]-74209 sayılı 14/07/2014 tarihli özelgesine göre, ihraç edildikten sonra geri gelen eşyanın KKDF’ye tabi olan bir ödeme şeklinde beyan edilmesi halinde, eşyanın ayniyetinde bir değişiklik olmaksızın yasal süresi içinde geri gelen kusurlu eşyanın adı geçen firma tarafından ithal edilmesi halinde, durumun Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki alıcıdan veya yetkili kurumlardan alınacak belgelerle gümrük idaresine ispatı şartıyla bu kapsamda yapılacak ithalat tutarı üzerinden KKDF kesintisi yapılmasına gerek bulunmamaktadır

Geri Gelen Türk Menşeli Eşyada Gözetim Tebliği Hükümleri Uygulanır Mı?

İhracat beyannamesi ve ayniyat tespitine ilişkin diğer belgeler sunulduğunda tebliğ hükümleri uygulanmayacaktır.

Garanti Kapsamında Geri Gelen Kullanılmış İhraç Eşyasının İthaline İzin Verilir Mi?

Kesin ihracı yapıldıktan sonra geri gelen kullanılmış eşyanın başta garanti kapsamında arızalanması veya istenilen nitelikte çıkmaması gibi muhtelif sebeplerle geri gelmesi durumunda, İthalat Rejimi Kararının 7’nci maddesi hükmü tatbik edilmeyecektir.

Geri Gelen Eşyadan Kayıt Belgesi İstenir Mi?

Geri gelen eşyanın ihracından önce serbest dolaşımda olduğu dikkate alındığında, 4010 rejim kodunda beyan edilen geri gelen tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin serbest dolaşıma girişinde, “Kayıt Belgesi” veya elektronik ortamdaki kaydın gümrük idarelerine ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.

DAHİLDE İŞLEME – GERİ GELEN EŞYADA BİR TARTIŞMA KONUSU

GERİ GELEN EŞYA – A.TR – MENŞE ŞAHADETNAMESİ – İGV – EMY