Can DURMUŞ – Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi

27.10.2024

Son yılların yükselen trendi olan e-ticaret, küresel çapta alışveriş alışkanlığı haline gelmiş olup, ülkemizde de çok ciddi talep görmektedir. E-ticaret sitelerinin bu denli popüler olmasının başlıca nedeni, sundukları fiyat avantajıdır. Yeni dönemde vergi hadlerinin yükselmesiyle birlikte tartışmaya açık olacak lakin, söz konusu sitelerde satılan eşyanın Türkiye’deki fiyatlara nazaran daha uygun olması tüketiciyi cezbetmektedir. Kıymet, kilo ve alışveriş sayısı gibi sınırlar dahilinde, yurtdışı sitelerinden yapılan alışverişler, gümrük işlemleri gerektirmeden doğrudan tüketicinin kapısına teslim edilmesi, e-ticaretin cazibesini arttırmaktadır.

Bir önceki yazımızda mikro ihracatı kaleme almıştık. Bu yazımızda ise operatör firmalarınca gerçekleştirilebilen ithalat işlemleri kaleme alınmıştır.

Hızlı Kargo ile Kapıda Teslim İthalat Şartları

Tüzel kişilere (şirketlere) gelen eşyaların değeri 22 Avro’yu geçmemelidir. Gerçek kişilerin (şahısların) verdiği siparişlerin kıymeti ise 30 Avro’yu aşmamalıdır. Ayrıca, bu eşyaların ticari miktar ve mahiyet arz etmemesi gerekmektedir.

AB’den gelen eşyalar için %30, diğer ülkelerden gelecek olan eşyalar için ise %60 gümrük vergisi uygulanmaktadır. Sipariş edilen eşya ÖTV IV sayılı listede yer alıyorsa ilave olarak %20 oranında tek ve maktu bir vergi tahsil edilir. (2009/15481- 62/1. Md)

Örnek olarak, ÖTV’ye tabi olan 8518 tarife pozisyonunda sınıflandırılan kulaklıklardan sipariş verileceğini varsayalım. Eşya Çin’den gelecekse, %60 gümrük vergisi ve ilaveten %20 ÖTV tahsil edilecektir.

Bir diğer önemli detay ise, şirketlere veya şahıslara gelen eşyaların brüt 30 kilogramı geçmemesi gerekir. (2009/15481- 62/5. Md)

Ticari Miktar ve Mahiyet Arz Ediyorsa?

Tüzel kişilere gelen eşyanın ticari miktar ve mahiyet arz etmesi halinde, her durumda gümrük müşavirlik firmalarınca ithalat işlemi gerçekleştirilmelidir.

Örnek olarak, paketlenmiş vaziyette 3 adet hava filtresi sipariş edilmişse, ticari miktar arz ettiğinin düşünülmesi yersiz olacaktır. Ancak kıymet sınırları dahilinde olsa bile aynı model 50 tane filtre siparişinin ticari miktar ve mahiyet arz edeceği aşikardır.

Gerçek kişilere gelen gönderilerin 30 Avro’yu geçmesi halinde, “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında işlem gerçekleştirilemez.

Gerçek kişilere gelen, 30 Avro’yu aşan ancak 1500 Avro’yu aşmayan ve ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen eşyaların gümrük beyanı dahil tüm gümrük işlemlerine ilişkin faaliyetlerinin takip edilip sonuçlandırılmasını, yetki sahibi hızlı kargo taşımacılığı yapan operatör şirketler dolaylı temsilci olarak yerine getirebilir.

Şirketimiz Hızlı Kargo Taşımacılığı Kapsamında Numune İthal Edebilir mi?

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 13.07.2023 tarihli 87157765 sayılı (Numunelik Eşya ve Model İthalatı) yazısına göre Şirketler numune eşyalarını basitleştirilmiş gümrük beyannamesi kapsamında ithal edebilir. (2009/15481- 86. ile 126. Md)

Hızlı kargo taşımacılığı yoluyla firmalar adına gelen numunelik eşya ve modeller için, operatör hızlı kargo firması tarafından basitleştirilmiş gümrük beyannamesi tescil edilerek, ilgili muafiyet kodu (NUM) ile beyanı yapılmak suretiyle firmalara teslim edilebilmektedir.

Normal şartlarda, 22 Avro’yu geçmeyen eşyalar için basitleştirilirmiş gümrük beyannamesi ile ithalat yapılabilirken, numune eşyalar için kıymet sınırı olmadığından, 2000 Avroluk eşya dahi numune olarak ithal edilebilir.

Eşyanın numune olup olmadığının belirlenmesinde, faturasında veya ambalajında “numune” ibaresinin bulunması faydalı olacaktır. Gümrükte yapılan kontrollerde, eşyanın numune olduğuna kanaat getirilmesi önemlidir. Ayrıca, numunelerin firma adına gelmesi ve firmanın faaliyet alanı ile ilgili olması gerekmektedir.

Numune: Önemli değeri olmayan ve temsil ettikleri eşya bakımından siparişte bulunulmak için kullanılabilecek nitelikteki numunelik eşya ve modeller, üretim proseslerinde kullanılmak üzere getirilen numunelik eşyalardır.

Sipariş Sayısında Limit Var mı?

Posta ve Hızlı Kargo Yoluyla Taşınan Eşyanın Gümrük İşlemlerine İlişkin Tebliğ (Seri No: 1)”in 10 uncu maddesinin onuncu fıkrasına göre; “Aynı kişi adına bir takvim ayında en fazla beş taşıma senedi muhteviyatı eşyanın, aynı veya farklı cinste olup olmadığına bakılmaksızın, serbest dolaşıma girişine izin verilir.” hükmüne amirdir.

Bu bağlamda tüzel veya gerçek kişiler için maksimum ayda 5 kez basitleştirilmiş gümrük beyannamesi kapsamında işlem tesis edilebilir.

Beşten Fazla Sipariş Verilmesi Durumunda Ne Olur?

Beş taşıma senedi sayısının aşılması durumunda, 6. gönderinin bir sonraki aya devredilerek basitleştirilmiş gümrük beyannamesine konu edilmesine izin verilmez.

Gerçek kişilerin, limiti aşan sayıdaki siparişlerinin normal usulde beyan edilmesi gerekir.
Örnek olarak; Kemal Bey eylül ayında adet 5 sipariş veriyor. Bu eşyalar için sadece sipariş veriyor ve eşya doğrudan kapıya teslim ediliyor. Kemal Bey Eylül ayı dahilinde 6. siparişindeki eşyayı beklerken operatör firmadan bir mail alıyor. Mailde eşyanın gümrük işlemlerine tabi olduğuna dair bilgi alıyor.

Kemal Bey bu eşyanın ordinosunu alıp gümrük müşavirliğine vekalet vermek suretiyle eşyanın varsa izinlerini alarak eşyayı ithal edebilir. Veya yetki verilen ve hızlı kargo taşımacılığı yapan operatör şirkete gümrük işlemlerinin yerine getirilmesine dair talepte bulunabilir.

Gerçek kişiler için operatör firma normal usulde gümrük işlemlerini yerine getirebilir. Ancak Şirketlerin verdiği sipariş sayısı beşten fazlaysa, operatör firma tarafından işlemler gerçekleştirilemez. Bu eşyalar için gümrük müşavirlik firmasınca işlem yapılması gerekir.

Kıymet Sınırını Aşan Gönderiler Ne Olacak?

Tüzel kişilere gelen eşyanın 22 Avro’yu geçmesi halinde her şartta gümrük müşavirlik firmalarınca ithalat işlemi gerçekleştirilmelidir.

Gerçek kişilere gelen gönderinin 30 Avro’yu geçmesi halinde “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında işlem gerçekleştirilemez. Bu durumda gümrük müşavirlik firmalarınca veya operatör yetkisine haiz hızlı kargo taşımacılığı firmaları tarafından detaylı beyan verilerek gümrük işlemleri tamamlanabilir.

Gerçek kişiye gelen ve ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen, kıymeti 1500 Avro’yu geçmeyen ilaç cinsi eşyanın değeri üzerinden vergileri tahsil edilmek kaydıyla basitleştirilmiş gümrük beyannamesi kapasımda ithalat gerçekleştirilebilir. Bunun için hastalıklarına dair resmi hastaneden alınmış bir raporu veya doktorun önerdiğine dair bir reçeteyi ilgili gümrük idaresine ibraz etmeleri gerekmektedir.

Yine gerçek kişiye gelen ve ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen, kıymeti 1500 Avro’yu geçmeyen kişisel kullanıma mahsus kitap veya benzeri basılı yayın için de basitleştirilmiş gümrük beyannamesi kapasımda ithalat gerçekleştirilebilir. Vergi oranı %0 belirlendiğinden vergi ödemesi söz konusu olmayacaktır.

Gelen Eşya TAREKS’e Tabiyse

Gümrükler Genel Müdürlüğünün 12.05.2022 tarihli 74582980 sayılı yazısına göre “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında gerçekleştirilen ithalat işlemleri için TAREKS aranmaz. (2009/15481- 112. Md)

Ancak, eşyanın ticari miktar ve mahiyet arz ettiğine kanaat getirilmesi, kıymetinin, kilosunun veya sipariş sayı limitinin belirlenen sınırı aşması halinde “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” konusu olamayacağı için eşyanın ithalatında varsa izin, uygunluk belgesi alınmalıdır.

Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesinde Masraf Ödenir mi?

Hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler, “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında takip edip sonuçlandırdıkları gümrük işlemleri için verilen hizmet karşılığında gümrük müşavirliği, ordino, terminal ve benzeri isimler altında ilave ücret alamaz.

Gönderinin geldiğine dair bildirimin alıcıya yapıldığı tarihten itibaren ilk üç gün için ardiye ücreti alamaz. (2009/15481- 127. Md)

Normal usulde detaylı beyan veya gümrük müşavirliğince düzenlenen beyannameler için söz konusu masraflar alıcı tarafından karşılanacaktır.