Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

04.06.2021

Tanım

2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejim Tebliği’nin 3. maddesine göre yan sanayici; dahilde işleme izin belgesinde/dahilde işleme izninde taahhüt edilen ihraç ürününün tamamını ya da bir kısmını üreten, belgede/izinde kayıtlı ancak belge/izin sahibi olmayan firmayı ifade etmektedir.

Yan Sanayiciye Üretim Yaptırma İmkânı

Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni sahibi kişilerin, taahhüt edilen ürünün üretim aşamalarının tamamını kendi işletmelerinde yapamadıkları durumlar olabilecektir.  Bu gibi durumlara yönelik olarak 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejim Tebliği’nin 17. maddesi düzenleme getirmiştir.

Tebliğin bahsi geçen maddesi, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni sahibi imalatçı-ihracatçıların, belge/izin ihraç taahhüdündeki işlem görmüş ürünün üretiminin bir kısmını veya bir aşamasını, yan sanayiciye yaptırabilmelerine imkân tanımıştır. Buradaki ifadeden, ihraç edilecek işlem görmüş ürünün tamamının yan sanayiciye ürettirme imkânının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ancak yan sanayicinin yukarıdaki tanımında ihraç ürünün tamamının yan sanayiciye ürettirilebileceği belirtilmektedir. Dolayısıyla, ortada bir çelişki var gibi görünse de izni/izin belgesini veren makamın bu konuda takdir yetkisinin olduğunu belirtmekte yarar görüyoruz.  

Yan Sanayici Kullanımında Başvuru Esnasında Gereken Belgeler

Dahilde İşleme İzni Başvurusunda Gereken Belgeler

2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejim Tebliği’nin “Dahilde İşleme İzni Almak İçin Gerekli Bilgi ve Belgeler” başlıklı 1 no.lu ekine göre; yan sanayici kullanılması halinde (İmalatçı-ihracatçı, İhracatçı, Dış Ticaret Sermaye Şirketi ve Sektörel Dış Ticaret Şirketi için) aşağıdaki belgelerin ibraz edilmesi gerekir.

a) Yan sanayici firmaya ait Kapasite Raporu (Ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli)

b) Yan sanayici firmaya ait İmza Sirküleri (Noter tasdikli)

c) Yan sanayici ile yapılan protokol (Taraflarca imzalanmış)

Dahilde İşleme İzin Belgesi Başvurusunda Gereken Belgeler

Dahilde işleme izin belgesi almak için başvuru esnasında ibraz edilmesi gereken belgelere ulaşmak için buraya tıklayınız 

İhracat Esnasında Beyan

2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejim Tebliği’nin 31. maddesine göre, belge/izin kapsamındaki ihracata ilişkin gümrük beyannamesi üzerinde;

– İhracatçı, dış ticaret sermaye şirketi ve sektörel dış ticaret şirketi adına düzenlenen belge/izin üzerinde kayıtlı bulunan yan sanayici unvanının,

– İmalatçı-ihracatçı adına düzenlenen belge/izin üzerinde yan sanayici kaydının bulunması ve ihraç konusu eşyanın tamamının veya bir kısmının ya da üretiminin bir alt aşamasının yan sanayicinin üretimi ile gerçekleşmesi durumunda, bu yan sanayici unvanının,

Yazılması gerekir.

Yan Sanayici ile Rejim Hak Sahibi Arasında Mal Sevki ve Belge Düzeni

173 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, mükelleflerin, işlem yaptırmak üzere yan sanayiciye hammadde veya yarı mamul gönderilmesi esnasında sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerektiğini, düzenlenecek olan sevk irsaliyelerine yapılacak işin türünün (mesela: “boyatılmak, tamir ettirilmek, parça değiştirmek üzere” şeklinde bir ibare) yazılması gerektiğini ifade etmiştir.

Bu bağlamda dahilde işleme rejimi kapsamında getirilen eşyanın işlenmek üzere yan sanayiciye gönderilmesi esnasında sevk irsaliyesi düzenlenmesi yeterli görünmektedir

KDV Tevkifatı

3065 sayılı Kanunun (9/1) inci maddesine göre, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisine sahiptir.

Vergi alacağını güvence altına almak amacıyla düzenlenen bu madde sadece ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar için öngörülmüş değildir. Maliye Bakanlığı, bunların dışında gerekli gördüğü diğer hallerde de verginin ödenmesinden işleme taraf olanları sorumlu tutabilmektedir.

Maddede belirtilen işlemlere taraf olanlar, kendine mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen kişi ve/veya kurumlardır. Bunlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten mükellef gibi sorumlu olacaklardır.

KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığınca tevkifat uygulaması kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur. Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir.

Bu bağlamda, KDV Uygulama Genel Tebliği’nin Tebliğinin 2.1.3. Kısmi Tevkifat Uygulaması başlığının altında yer alan hizmetler kısmi tevkifat uygulaması kapsamındadır.

Örneğin, fason tekstil ve konfeksiyon işleri, fason çanta ve ayakkabı dikim işleri (7/10) oranında KDV tevkifatı uygulanmaktadır.