Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
28.11.2019

4458 sayılı Gümrük Kanunu'nda 07.11.2019 tarihinde yayımlanan 7190 sayılı Kanun ile bazı değişiklikler yapılmıştır. Yazımızın konusunu bu değişiklik sonrası dahilde işleme rejimine uygulanacak müeyyideler oluşturmaktadır.

Rejimin Öngördüğü Sürenin Bitiminden Sonraki 1 ve 2 Ay İçerisinde İşlem Yapılması

1) 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 241/3-h maddesine göre dâhilde işleme rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın izin verilen süresinin bitimini takiben bir ay içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerinin bitirilmesi, yeniden ihracı veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde 2 kat usulsüzlük cezası uygulanacaktır. Bu ceza 2019 yılı itibariyle 260 TL’dir.

2) 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 241/4-h maddesine göre dâhilde işleme rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın izin verilen süresinin bitimini takiben iki ayı aşmayan süre içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerinin bitirilmesi, yeniden ihracı veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde 4 kat usulsüzlük cezası uygulanacaktır. Bu ceza 2019 yılı itibariyle 520 TL’dir.

Rejim İhlali

Yukarıda bahsedilen ve rejimin öngördüğü sürenin bitiminden sonraki 1 ve 2 aylık süreler içerisinde işlem yapılması durumu haricinde dahilde işleme rejiminin ihlali halinde uygulanacak müeyyideler 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesinde yer almaktadır.

Kanun’un bu maddesini anlamak için 7190 sayılı Kanun’un gerekçesi incelendiğinde;

1) Rejim ihlal edilse dahi, eşyanın işlenmemiş ya da işlenmiş halde gümrük gözetiminde (rejimin öngördüğü yerde, örneğin şirket deposunda) bulunması halinde gümrük vergileri ile hesaplanacak faiz kadar ceza alınacaktır. Bu ceza daha önce vergilerin 2 katı şeklinde uygulanmaktaydı.

Bununla beraber, getirilen yeni hükme göre, işlenmemiş ya da işlenmiş halde rejimin öngördüğü yerde bulunan eşyanın 60 gün içinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulması gerekmektedir. Aksi halde gümrük vergileri tutarında idari para cezası daha verilecektir.

2) Rejim kapsamındaki eşya gümrük gözetiminden çıkartılmışsa (rejimin öngördüğü yerde değilse, örneğin satılmışsa) gümrüklenmiş değerin 2 katı şeklinde ceza uygulanacaktır.

Hile İle İhraç Etmiş Gibi Göstermek

Yukarıda yazan cezalar haricinde belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı, hile ile yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapan kişi, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3/4. maddesine göre bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır.

İthal edilen eşyaların değiştirilmesi, sarfiyat oranları ile oynanması, ihracat miktarlarında oynama yapılması gibi kasten yapılan fiiller söz konusu ise 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3/4. maddesine göre soruşturma ve kovuşturma söz konusu olacaktır.  

İçtima Kuralı

Hile ile rejimin ihlal edildiği durumlarda 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi çerçevesinde idari para cezası ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3/4. maddesi çerçevesinde hapis ve adli para cezası ile karşılaşılacaktır.

Hem 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesine göre idari para cezasının uygulandığı hem de 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3/4. maddesine göre hüküm verildiği durumlarda içtima kuralı devreye girecektir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15/3. maddesinde hükmedilen içtima kuralı çerçevesinde sadece 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3/4. maddesine göre yaptırım uygulanacak, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesine göre uygulanan idari para cezası kalkacaktır.

Bu noktada, Gümrük Yönetmeliği’nin 579. maddesini de irdeleyerek yazımıza son vermek yerinde olacaktır. Yönetmeliğin bahse konu maddesine göre bir fiilin hem 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun hem de kaçakçılıkla mücadele veya diğer ceza koyan kanunların kapsamına girebilecek olması durumunda, idare amiri durumu inceleyerek olay dolayısıyla, aynı zamanda diğer kanunlara göre işlem yapılıp yapılmayacağını tespit eder.

İdare amiri fiilin 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na muhalefet ettiğini tespit ettiği takdirde durumu adli makamlara bildirmek zorundadır. Adli makamlarca yapılan soruşturma veya kovuşturma sonucunda Kanunda tayin edilen cezalardan daha ağır bir para cezasına karar verildiği veya fiilin suç teşkil ettiğine ve suçtan dolayı yaptırım uygulanmasına karar verildiği takdirde, kararın kesinleşmesi ve hükmolunan paranın tahsili şartıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesine göre verilmiş olan ceza kaldırılır ve alınmış olan para geri verilir.