Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
17.08.2018
Son Güncelleme : 18.04.2020

Gümrük Yönetmeliği'nin 38. maddesine göre ilave gümrük vergisine tabi olmayan bir ülke menşeli eşyanın ithali esnasında ilave gümrük vergisi ödememek için menşe şahadetnamesi ibraz edilmesi gerekir. Örneğin, A.TR dolaşım belgesi ile Fransa'dan ithal edilen eşyaya ilave gümrük vergisi ödememek için eşyanın menşeinin Fransa olduğunu gösterir menşe şahadetnamesi ibraz edilmesi gerekir.

Gümrük Yönetmeliği'nin 38. maddesinin istisnası mezkur Yönetmeliği'nin 205. maddesinin 4. fıkrasında yer almaktadır. Buna göre eşyanın tercihli menşeini tevsik eden bir belge ibraz edildiği takdirde ayrıca menşe şahadetnamesi ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.

İlave gümrük vergisinin yürürlüğe koymak üzere yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararlarına göre de, Türkiye’nin taraf olduğu serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde bir çapraz menşe kümülasyon sistemine dahil ülkeler menşeli eşyadan tercihli menşeinin tevsiki halinde ilave gümrük vergisi alınmaz.Örneğin, Güney Kore menşeli mallar için menşe beyanı sunulduğu ve doğrudan nakliyat kuralına uyulduğu takdirde ilave gümrük vergisi ödenmeyecektir.

Keza, Norveç menşeli mallar için EUR1 dolaşım sertifikası sunulduğu ve doğrudan nakliyat kuralına uyulduğu takdirde ilave gümrük vergisi ödenmeyecektir.   

"Kümülasyon menşeli (örneğin EFTA ülkesi) eşyaların A.TR eşliğinde AB’den ithalinde sunulması gereken belge nedir?" sorusu bu dönemde sıklıkla karşılaşılan durumlardan birisidir.  

Bu sorunun cevabını bulmak için, İGV ile yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararlarına bakmak gerekmektedir. İlave gümrük vergisini yürürlüğe koymak üzere yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararlarında/Cumhurbaşkanlığı Kararlarında Türkiye’nin taraf olduğu serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde bir çapraz menşe kümülasyon sistemine dahil ülkeler menşeli eşyadan tercihli menşeinin tevsiki halinde ilave gümrük vergisi alınmayacağı hükmedilmektedir.

Buna göre, AB harici ancak kümülasyon kapsamında yer alan ülke menşeli olup A.TR eşliğinde gelen eşyanın tercihli menşeinin tevsik edilmesi gerekir. Bu belgenin ne olduğu, 2006/10895 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 69. maddesinde hüküm altına alınmış görünmektedir.

Söz konusu hüküm aşağıdaki şekildedir.

“Gümrük Birliği kapsamında serbest dolaşımda bulunan ve Pan-Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi, Pan-Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemine taraf ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsü tedarikçi beyanı ile kanıtlanır.”