Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi


Gümrük idaresince advalorem sistem esasına göre tahsil edilen vergiler 3 farklı zemine ayaklarını basmaktadır.

  • Kıymet
  • Tarife
  • Menşe

Bahse konu 3 unsurda meydana gelen herhangi bir aşınma veya saptırma vergi matrahına ve tahakkuk eden vergiye doğrudan tesir etmek suretiyle hazinenin gelirlerini etkilemektedir. Açıktır ki, düşük kıymetli fatura beyanı söz konusu olduğunda da yukarıdaki zeminlerden kıymet olanı etkilenecektir.

Sürekli olarak düşük kıymetli fatura kullanmak ve aradaki fark bedeli farklı kanallardan veya kişiler üzerinden tedarikçilere transfer etmek bir süre sonra sürdürülebilir olmaktan çıkmaktadır. Özellikle de sattığı ürüne fatura kesmek ve bu faturayı gerçek bedel üzerinden düzenlemek zorunda kalan (kayıtsız para girişi olmayan) işletmelerde bu durumun 3 farklı sonucu olmaktadır.

1) Aradaki fark dolayısıyla kurumlar vergisi yüksek ödenmiş olacaktır.

2) Aradaki fark dolayısıyla ödenecek KDV yüksek çıkacaktır.

3) Fatura kesilmesi sonucunda banka hesabına girmiş paranın kasa, ortaklardan alacaklar, alıcılar, verilen sipariş avansları, senetli alacaklar gibi muhtelif hesaplara aktarıldığı ve bu hesaplarda biriken nakit paranın yurtdışına farklı kanallardan gönderildiği durumlarla karşılaşılacaktır.

Üçüncü durum, bir süre sonra mezkur hesapların yüksek miktarda borç bakiyesi vermesine (şişmesine) neden olmakta ve herhangi bir vergi incelemesinde -ki bu hesapların aşırı yüksekliği riskli işletme statüsüne girilmesine neden olacaktır- bu paraların ortağın kullanımında olduğu, aslında şirketin örtülü olarak kar dağıttığı yönünde tenkitlere maruz kalınmasına ve adatlandırma işlemi yapılarak hesaplanan faizler üzerinden kurumlar vergisi ödenmesi sonucuna neden olabilmektedir. Bir başka açıdan ise bu durum, kar dağıtımı olarak kabul edilmek suretiyle gelir vergisi stopajı yapılması yönünde ek tahakkuk ve cezai işlemlerle karşılaşılmasına neden olabilmektedir.

Kısacası, gümrükte düşük beyan edilen fatura için aradaki fark bedelin farklı kanal veya kişiler üzerinden yurtdışına transferi, şirketin nakit dengesini bozabilmekte ve işletme aktifinde olmayan nakit para, muhtelif hesapların borç bakiyelerinin yükselmesi sonucunu doğurabilmektedir.