A.TR EŞLİĞİNDE GELEN EŞYADA MENŞE ŞAHADETNAMESİ GEREKİYOR MU?

Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
22.04.2021

Bu yazımızda A.TR dolaşım belgesi eşliğinde gelen eşya için menşe şahadetnamesi sunulması hususu alınmıştır.

1) A.TR dolaşım belgesi eşliğinde gelen eşya için menşe şahadetnamesi sunulması gerekiyor mu?

Gerekmiyor. Beyan esas.

Gümrük Yönetmeliği'nin 205/4-ç ve 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 47. maddesine göre ticaret politikası önlemlerine tabi eşyada ciddi ve sağlam gerekçelere dayanan kuşkular nedeniyle istenebilir. Bu gibi durumlarda ilave bilgi-belge de istenebilir. 2021 yılbaşında yapılan değişiklikten itibaren bu hükümler geçerli.

2) Peki ciddi ve sağlam gerekçelere dayanan kuşkular neler olabilir?

Benim görüşüme göre aşağıdaki durumlar ciddi ve sağlam gerekçe olarak değerlendirilebilir.

• Beyan edilen menşe ülkenin o ürünü üretim kabiliyeti veya kapasitesi olmayabilir.

• Ambalajlarda, paletlerde şüphe çekici yazılar, ifadeler olabilir.

• Faturada, çeki listesinde ve diğer belgelerde eşyanın başka ülke menşeli olduğuna dair kayıtlar bulunuyor olabilir.

• Bakanlık yurtdışı teşkilatı gönderici hakkında uyarı yazısı göndermiş olabilir.

• Bakanlık birimleri gönderici bazında, GTİP bazında incelemeler yapmış ve ciddi sonuçlara ulaşmış olabilir.

• Paranın gittiği ülke farklı bir ülke olabilir. (Ama bu küresel şirketlerde sık karşılaşılan bir durum, olay bazında yorumlama yapılmalı)

• Şirket kayıtlarında farklı ülkeler arası taşıma giderlerine rastlanabilir ve makul bir izahat getirilmiyor olabilir.

• Taşıma aracının güzergahı, uyruğu şüphe uyandırabilir.

3) Ticaret Politikası Önlemleri Nelerdir?

3350 sayılı İthalat Rejim Kararının 4/3. maddesine göre ticaret politikası önlemleri;

• İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat,

• İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat,

• İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresi Hakkında Mevzuat,

• İthalatta Gözetim Uygulanması Hakkında Mevzuat,

• Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat,

• İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat,

• Türkiye'nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında Mevzuat

hükümleri çerçevesinde yürütülür. Bir başka ifadeyle, dampinge karşı vergi, telafi edici vergi, miktar ve değer kısıtlaması, tarife kontenjanı, ek mali mükellefiyet, kota ve gözetim uygulamaları ticaret politikası önlemleridir ve bu önlemlere tabi eşyada ciddi ve sağlam gerekçelere dayanan kuşkular nedeniyle menşe şahadetnamesi istenebilir.

4) İGV ve 2018/11799 sayılı ve 2018/11973 sayılı Kararlar Kapsamında Alınan EMY Ticaret Politikası Önlemi midir?

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 05.10.2017 tarihli 28447926 sayılı yazısına göre ilave gümrük vergisi müstakil bir vergi değildir. Mezkûr yazıya göre ilave gümrük vergisi Cumhurbaşkanı Kararları ile mevcut gümrük vergisi oranlarında yapılan bir artıştır. Dolayısıyla, ilave gümrük vergisinin ticaret politikası önlemi olamayacağı anlaşılmaktadır.