Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
05.09.2021

Serbest dolaşımda bulunan veya Türkiye’ye geçici giriş yapan eşyanın antrepoya koyulması ihracat sayılır mı? Yazımızın konusunu bu sorunun cevabı oluşturmaktadır.

1) Gümrük Kanunu Yönü

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 150 ve 151. maddelerine göre eşya Türkiye Gümrük Bölgesini fiilen terk ettiği durumda ihracat gerçekleşmiş sayılmaktadır. Buna göre serbest dolaşımda bulunan eşyanın antrepoya koyulması ihracat olarak kabul görmeyecektir.

Antrepoya koyulan serbest dolaşımdaki eşyanın ihraç edilmiş olarak kabul görmesi için 1072 rejim kodundan yeni bir ihracat beyannamesi açılması gerekmektedir. Bu beyanname açılmaksızın eşyanın antrepodan doğrudan transit beyannamesi ile yurtdışına sevk edilmesi ihracat olarak sayılması için yeterli değildir.

2) KDV Yönü

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 12. maddesinde, eşyanın yetkili gümrük antreposu işleticisine teslim edilmesi veya malların yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmesi halleri ihracat teslimi olarak sayılmaktadır.

Buradaki ifadeden serbest dolaşımda bulunan eşyanın antrepoya koyulmasının ihracat olarak kabul edileceği anlamı çıkarılabilir. Ancak; 39044742-KDV.11-1108 sayılı 26/07/2013 tarihli özelgede Maliye Bakanlığınca yetkili gümrük antreposu olduğuna dair bir belirleme yapılmadan, gümrük mevzuatı hükümlerine göre gümrük antreposu sayılan yerlere yapılan teslimlerde KDV istisnası uygulanmasının mümkün bulunmadığı belirtilmiştir. 

Buna göre, serbest dolaşımda bulunan eşyanın antrepoya koyulması KDV mevzuatı yönüyle de ihracat olarak kabul görmeyecektir. Bu eşyanın ihraç edilmiş olarak kabul görmesi için 1072 rejim kodundan yeni bir ihracat beyannamesi açılması ve daha sonra transit beyannamesi ile yurtdışı edilmesi gerekmektedir.

Son olarak; bugüne kadar Maliye Bakanlığınca yetkili bir gümrük antreposu saptaması yapılmadığını belirtmekte yarar görmekteyiz.

3) ÖTV Yönü

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 5. maddesine göre teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması ve teslim konusu malların, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkması hallerinde ihracat istisnasından yararlanılabilmektedir.

Buna göre, serbest dolaşımda bulunan eşyanın antrepoya koyulması ÖTV mevzuatı yönüyle de ihracat olarak kabul görmeyecektir. Bu eşyanın ihraç edilmiş olarak kabul görmesi için 1072 rejim kodundan yeni bir ihracat beyannamesi açılması ve daha sonra transit beyannamesi ile yurtdışı edilmesi gerekmektedir.

4) Dahilde İşleme Yönü

2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 28/1. maddesinde, dahilde işleme izin belgesinde/dahilde işleme izninde ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihraç edilmesi halinde ihracatın gerçekleşmiş olacağı hükmedilmektedir.

Buna göre, işlem görmüş ürünün antrepoya koyulması dahilde işleme mevzuatı yönüyle de ihracat olarak kabul görmeyecektir. Şayet böyle bir eşya antrepoya koyulmuş ise 7151 rejim kodundan beyanname açılmış olması gerekir. Daha sonra bu eşyanın ihraç edilmiş olarak kabul görmesi için 3171 rejim kodundan yeni bir ihracat beyannamesi açılması ve transit beyannamesi ile yurtdışı edilmesi gerekmektedir.

Bir nüans:

2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 45/5. maddesinde, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında Türkiye gümrük bölgesine getirilen eşyanın belge/izin süresinin bitimini takiben 1 veya 2 ay içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerin bitirilmesi, ihracı veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde, bu işlemlerin belge/izin kapsamında değerlendirileceği ancak 2 veya 4 kat usulsüzlük cezası uygulanacağı hükmedilmektedir.

Burada yer alan; “süre bitimini takip eden 1 veya 2 ay içerisinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması” ifadesinden bu süreler içerisinde eşyanın antrepoya koyulması halinde 2 veya 4 kat usulsüzlük cezası uygulanarak rejimin sonlandırılabileceği anlamı çıkmaktadır. Ancak uygulamada idarelerin buna pek yanaşmadığını belirtmek gerekir.

5) Geçici İthalat Yönü

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 128. maddesinde geçici ithalat rejimi,serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejim olarak tanımlanmaktadır.

Buradaki ifadeden eşyanın yeniden ihraç edilmesinin şart olduğu anlaşılmaktadır. Keza, Gümrük Yönetmeliği’nin 387. maddesinde yer alan ifadelerden de eşyanın ihraç edilmesi gerektiği anlamı çıkmaktadır.

Ancak Gümrük Yönetmeliği’nin 380. maddesinde geçici olarak ithal edilen eşyanın gümrük idaresince verilen izin süresi içinde yeniden ihraç edilmesi ya da gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulması gerektiği hükmedilmektedir. Bu durumda süresi içinde eşyanın antrepoya koyulmasının gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım olarak kabul edilmesi ve rejimin sonlandırılması gerektiği sonucuna ulaşılabilecektir. Ancak uygulamada idarelerin buna pek yanaşmadığını belirtmek gerekir.

Şayet böyle bir eşya antrepoya koyulmuş ise 7153 rejim kodundan beyanname açılmış olması gerekir. Ancak, geçici ithalat rejiminin süresi bitmeden 3171 rejim kodundan yeni bir ihracat beyannamesi verilmesi ve daha sonra transit beyannamesi ile eşyanın yurtdışı edilmesi risk almamak adına önemli bir adım olacaktır.