YURTDIŞINDA YANAN PARALAR
Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
09.02.2021
“Peşin ödeme yaptık, sonra vergi çıktı, siparişi iptal ettik ama paramızı geri alamadık. Paramız yandı”
“Siparişimizin üretilmeye başlaması için peşinat ödedik ama sonra tedarikçimiz malı da paramızı da yollamadı, paramız yandı.”
“CE zorunluluğu gelince siparişten vazgeçtik, ama paramızı geri alamadık”
Şeklinde durumlar karşımıza çıkabiliyor.
Ticaret erbabı, parasının yandığı yetmezmiş gibi bu paralar yurtdışına yapılmış fazladan para transferi olarak yorumlanıp gümrüğe beyan edilmediği gerekçesiyle ek tahakkuk ve ceza işlemleri karşılaşabilmektedir. Parası yanan ticaret erbabının bir de gümrük cezalarıyla karşılaşmaması için yapması gerektiğini düşündüğümüz işlem bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
1-Şüpheli Alacaklar:
Bu gibi durumlarda yapılması gereken işlemin şüpheli alacak karşılığının ayrılması olduğunu düşünmekteyiz.
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 323’üncü maddesine göre;
Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;
1. Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;
2. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;
Şüpheli alacak sayılır.
Bahse konu şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılması mümkündür.
Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilmesi zorunlu olup, teminatlı alacaklarda teminattan geri kalan miktara karşılık ayrılması mümkündür.
Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilmesi halinde, tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilmesi gerekmektedir.
Kanun’un söz konusu maddesinde yer alan hükümlerden, daha önceden gelir hesaplarına intikal eden bir alacağın karşılık ayrılması suretiyle giderleştirilmesine izin verildiği anlaşılmaktadır. Böylece, vergi matrahı yönüyle nötr bir durum ortaya çıkmaktadır.
2-Yurtdışı Şüpheli Alacaklar:
Türkiye ekonomisinin diğer ülkelerle ticareti arttıkça, ülkemizde yerleşik firmaların yurtdışındaki firmalardan tahsil edemediği alacaklarının olması muhtemeldir. Bu bağlamda, yurtdışı alacaklar için de şüpheli alacak karşılığı ayrılması ve giderleştirilmesi mümkündür.
Konuya ilişkin olarak; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 16.02.2009 Tarih Ve B.07.1.GİB..0.02.29/2978-323-243 Sayılı özelgesi aşağıdaki ifadeleri içermektedir.
“Yurt dışından olan alacakların şüpheli hale geldiğinin ispatlanabilmesi için, ticari iş yaptığınız firmanın mukim olduğu ülkenin mahkemelerinde dava açmanız veya icra takibinde bulunmanız gerekmektedir. Bu itibarla bedeli tahsil edilemeyen döviz cinsinden yurt dışı alacaklarınız için Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesinde belirtilen şartların yerine getirilmesi halinde bu alacaklarınız için karşılık ayırmanız mümkün olacaktır.”
3- Yanan Paralar ve Gümrük Yönü
Olayın vergi mevzuatı yönü yukarıda anlatıldığı gibi…
Gümrük mevzuatı yönüyle de, özellikle ithal edilmesi planlanan eşya için peşin ödeme yapıldığı ve daha sonra satıcının edimini ifa etmediği/malın gelmediği veya eksik geldiği durumlarda, satıcılara gümrüğe beyan edilenden daha fazla para transferi yapıldığı şeklinde tenkitle karşılaşılması söz konusu olabilecektir. Şöyle ki;
4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun 24’üncü maddesi aşağıdaki gibidir:
“1. İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28 inci maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.
…3. a) Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının, satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığı veya yapacağı tüm ödemeleri kapsar. Ödemeler, para transferi şeklinde olabileceği gibi, akreditif veya ciro edilebilir bir kıymetli evrak kullanılarak ya da doğrudan veya dolaylı yapılabilir.”
Gümrük idaresince yapılan denetimlerde, gümrük beyanlarıyla yurtdışına yapılan para transferleri karşılaştırılmakta ve bu karşılaştırma sonucunda fazla görünen para transferlerinin nedeni sorgulanmaktadır. Ne var ki, bahse konu fazla transferlerin satıcının edimini ifa etmediği/malın gelmediği veya eksik geldiği durumlardan kaynaklandığına dair ispat noktasında sorunlar yaşanabilmektedir.
Bu gibi durumlarda, şartlar sağlanarak şüpheli alacak karşılığı ayrıldığının ispat edilmesi halinde gümrük mevzuatı yönüyle de herhangi bir işlem (ek vergi ve ceza) yapılmaması gerektiği düşüncesindeyiz. Bununla birlikte 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nda konuya ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamakta olup 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesine paralel bir düzenlemeyle eksik yön tamamlanabilecektir.
4-Sonuç
Özellikle, ithal edilecek olan eşya için peşin ödeme yapıldıktan sonra;
– sipariş evsafına aykırı mal gelmesi,
– miktarın eksik çıkması,
– malın hiç gelmemesi
– siparişten vazgeçilmesi ve satıcının parayı geri göndermemesi,
Gibi nedenlerle ödenen paranın geri alınamadığı durumlar söz konusu olabilmektedir.
Bu gibi durumlarda, satıcı firmaya gümrüğe beyan edilenden daha yüksek miktarda para transferi yapıldığı şeklinde tenkitle karşılaşılması ve 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun 24/3-a, 181 ve 234. maddeleri çerçevesinde işlem yapılması (ek vergi ve ceza) söz konusu olabilmektedir.
Söz konusu durumun, ticari hayatın bir gerçeği olduğu kabul edildiğinde, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 16.02.2009 tarih ve B.07.1.GİB..0.02.29/2978-323-243 sayılı Özelgesinde belirtilen şartlar sağlandığı ve şüpheli alacak karşılığı ayrıldığı takdirde, gümrük denetimlerinde de konu hakkında açıklama yetkinliğine kavuşulacağı kanaat edilmektedir.
“YURTDIŞINDA YANAN PARALAR” hakkındaki 2 yorum
Yorum Ekle Yanıtı iptal et
Yazı Kategorileri
GÜNCEL YAZILAR
- GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ HİZMET FATURASININ DÜZENLENME TARİHİ
- ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE YAPILAN ROYALTİ ve LİSANS ÖDEMELERİ
- YURTDIŞINDAN SAĞLANAN KREDİLERLE İTHALAT BEDELLERİNİN ÖDENMESİ
- DÜŞÜK VERGİ ÖDEMEK İÇİN MENŞE MÜHENDİSLİĞİ
- ROYALTİ ÖDEMELERİ ve KKDF
- GÖZETİM FARKI – İHTİRAZİ KAYITLA BEYAN – VERGİLERİN GERİ ALINABİLMESİ
- ANTREPODAN TRANSİT TİCARETLERDE HASILATIN KAYDEDİLECEĞİ DÖNEM
- DAHİLDE İŞLEME – SERBEST BÖLGELERE İHRACAT – FASON İŞLEMLER
- BİR SATIN ALMA KARARINDAN ÖNCE GÜMRÜK YÖNÜYLE YAPILMASI GEREKENLER
- KEFALET SİGORTASI ve GÜMRÜKTE TEMİNAT
- İHRACAT BEDELLERİNİ GETİRME ZORUNLULUĞU – MAHSUPLAŞMA
- ÜÇÜNCÜ ÜLKE MENŞELİ EŞYALARDAN, AB MENŞELİ GİRDİLERİN DÜŞÜLMESİ
- BILL TO TÜRKİYE SHIP TO ABROAD
- BANDROL YAPIŞTIRMA ZORUNLULUĞU
- BEYAN, REFERANS FİYATIN ALTINDA KALIRSA
- KAYIT BELGESİ – GTİP DEĞİŞİKLİĞİ
- RUSYA -KKDF – İHRACAT BEDELLERİ
- İTHALAT BEDELİNİN TÜRKİYE’DEKİ HESAPLARA ÖDENMESİ
- TRANSİT REJİMİNDE BEYANDA OLMAYAN EŞYAYA CEZA UYGULAMASI
- BİR ARBİTRAJ FIRSATI : KKDF vs FAİZ
- GÖZETİM – KDV İNDİRİMİ – ÖRNEK
- AĞIRLIKTAN ALINAN VERGİLER ve NET – BRÜT AĞIRLIK
- GÜMRÜĞE ÖDENEN KDV – İNDİRİLECEK KDV MUAMMASI
- TOPLU TEMİNAT – GÖTÜRÜ TEMİNAT
- TASFİYELİK EŞYA – CIF %1 – BEYANNAME İPTALİ VE YENİ BEYANNAME TESCİLİ
Hocam Merhabalar,
Yaklaşık 4 ay önce Bulgaristan vatandaşı ile yaptığımız bir alışveriş sonucu gönderdiğimiz malın belirli bir meblası gelmedi. Bu vatandaş ile tanışıklığımız 3 yıldır ve arada bizden inşaat malzemeleri çekmektedir. Son talebinde yalvar yakar bizden bu malı aldı ve ödemesinin bir gün sonra yapılacağını söyledi, biz de kendisini tanıtığımız için böyle bir yanlış yapıp gönderdik. Her görüşmemizde telefonu açar ve konuşur ama ödeme ile alakalı hiç bir ses çıkarmaz. Bu vatandaş sürekli olarak Afyondan mal alır ve her ay 2-3 tır ihracat yapar. Tüm ihracatcı şirket bilgileri elimizde mevcut, bu vatandaşı gümrük müşavirliğine yahut farklı devlet kurumlarımıza şikayat edebilirmiyiz ?, tavsiyelerinizi rica edeceğim .
Teşekkürler ,
merhaba benim bildiğim bir yer yok. Türkiye’den mal alan ama borcunu ödemeyen kişilere ilişkin kara liste tutan bir kurum var mı? Hiç duymadım.