Muharrem DUYMAZ, YYS Uzmanı, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
23.06.2021

GİK Yönetmeliği’ne bakıldığında, YYS sahibi firmaların tesislerinde kamera sisteminin bulunması zorunlu kılınmıştır.  Ancak kamera sisteminin kayıt süresine ilişkin; Yerinde gümrükleme uygulamalarında kesin süreler belirtilirken, bu uygulamaların talep edilmemesi halindeki kamera kayıt sürelerine ilişkin, yönetmelikte herhangi bir zorunlu hususa yer verilmemiştir.

YYS kapsamında yerinde gümrükleme uygulamaları talep edilmiş veya alınmışsa kamera kaydı süreleri şu şekilde olmalıdır;

1- İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni Talep Edilmiş veya Alınmış İse;

– En az 1 aylık kamera kaydının tutulması gerekmektedir (Md.73). Ayrıca bu kaydın en az 1 aylık sürede geriye dönük olarak, herhangi bir kesinti yaşanmadan, devamlı surette yapılması gerekmektedir (Md.67).

– Yine bu izin kapsamının yükümlülükleri arasında, gümrük idaresince kayıtların istenilmesi halinde bir kopyasının verilmesi ve görevli memurca yerinde incelenmesine olanak sağlanması bulunmaktadır.

– Yukarıdaki sayılan hususlara aykırı işlem yapıldığının tespit edilmesi halinde ilk seferde; yazılı uyarı yapılmakta ve Gümrük Kanunu 241/1. Maddesi uygulanmaktadır (Md.74/1-a). Üç yıl içinde tekrarı halinde ise, bu iznin askıya alınması süreçleri başlatılmaktadır (Md.74/3,4,5-a).

– İthalatta yerinde gümrükleme izni askıya alınırsa, ihracatta yerinde gümrükleme izni de askıya alınmaktadır (Md. 74/11).

2- İthalatta Yerinde Gümrükleme İzni Talep Edilmiş veya Alınmış İse;

– En az 1 yıl kamera kaydının tutulması gerekmektedir (Md.140/1-c). Ayrıca bu kaydın en az 1 yıllık sürede geriye dönük olarak, herhangi bir kesinti yaşanmadan, devamlı surette yapılması gerekmektedir (Md.130/7).

– Yine bu izin kapsamının yükümlülükleri arasında, gümrük idaresince kayıtların istenilmesi halinde bir kopyasının verilmesi ve görevli memurca yerinde incelenmesine olanak sağlanması bulunmaktadır.

– Yukarıdaki sayılan hususlara aykırı işlem yapıldığının tespit edilmesi halinde ilk seferde; yazılı uyarı ve Gümrük Kanunu 241/1. Maddesi uygulanmaktadır (Md.141/1-a). Üç yıl içinde tekrarı halinde bu iznin askıya alınması süreçleri başlatılmaktadır (Md.141/3,4,5-a).

– İhracatta yerinde gümrükleme izni askıya alınırsa, İthalatta yerinde gümrükleme izni de askıya alınmaktadır (Md. 141/11).

3- İzinli Gönderici İzni Talep Edilmiş veya Alınmış İse;

– En az 1 aylık kamera kaydının tutulması gerekmektedir (Md.93/1-c). Ayrıca bu kaydın en az 1 aylık sürede geriye dönük olarak, herhangi bir kesinti yaşanmadan, devamlı surette yapılması gerekmektedir (Md.84/1).

– Yine bu izin kapsamının yükümlülükleri arasında, gümrük idaresince kayıtların istenilmesi halinde bir kopyasının verilmesi ve görevli memurca yerinde incelenmesine olanak sağlanması bulunmaktadır.

– Yukarıdaki sayılan hususlara aykırı işlem yapıldığının tespiti halinde ilk seferde, yazılı uyarı yapılmakta ve Gümrük Kanunu 241/1. Maddesi uygulanmaktadır (Md.94/1-a).

– Üç yıl içinde tekrarı halinde bu iznin askıya alınması süreçleri başlatılmaktadır (Md.94/3,4,5-a).

– İzinli alıcı yetkisi askıya alınırsa, izinli gönderici yetkisi de askıya alınmaktadır (Md.94/11).

4- İzinli Alıcı İzni Talep Edilmiş veya Alınmış İse;

– En az 1 yıl kamera kaydının tutulması gerekmektedir (Md.118/1-c). Ayrıca bu kaydın en az 1 yıllık sürede geriye dönük olarak herhangi bir kesinti yaşanmadan, devamlı surette yapılması gerekmektedir (Md.106/1).

– Yine bu izin kapsamının yükümlülükleri arasında, gümrük idaresince kayıtların istenilmesi halinde bir kopyasının verilmesi ve görevli memurca yerinde incelenmesine olanak sağlanması bulunmaktadır.

– Yukarıdaki sayılan hususlara aykırı işlem yapıldığının tespiti halinde ilk seferde, yazılı uyarı ve Gümrük Kanunu 241/1. Maddesi uygulanmaktadır (Md.119/1-a). Üç yıl içinde tekrarı halinde, bu iznin askıya alınması süreçleri başlatılmaktadır (Md.119/3,4,5-a).

– İzinli gönderici yetkisi askıya alınırsa, izinli alıcı yetkisi de askıya alınmaktadır (Md.119/11).

Sonuç olarak her ne kadar YYS sahibi firmaların;

Yerinde gümrükleme veya izinli gönderici-alıcı gibi uygulamaların talep edip almamış olsa bile, en az 5-6 ay kamera kaydının tutulmasının (daha uzun tutulabiliyorsa bunun tercih edilmesinin) uygun olacağını değerlendiriyoruz. Zira adli ve idari makamlarca yürütülen bir soruşturma kapsamında kamera kayıtlarının kurumlar arası yazışmaların zaman alması nedeniyle 5-6 ay sonra istendiği olabilmektedir.

Örneğin, Kapıkule Sınır Kapısında ihracat malının içinde göçmen yakalandığını varsayalım. Adli makamlar kamera kayıtlarını isteyerek göçmenlerin araca ihracatçı firmanın tesisinden binip binmediğini tespit etmeye çalışacaklardır. Savcılık makamının kolluk kuvvetlerine, kolluk kuvvetlerinin de ihracatçı firmaya tebligat yapması 5-6 ayı hatta daha uzun bir zamanı bulabilmektedir.

Okuma Tavsiyesi
İHRACAT MALI TAŞIYAN ARAÇTA KAÇAK GÖÇMEN YAKALANMASI