İTHAL EDİLEN MALLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN TEMEL KONULAR
Dr. Arif AYLUÇTARHAN, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi, Eski Vergi Müfettişi
Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi
06.02.2020
Bu yazımızda ithal edilen malların muhasebeleştirilmesi esnasında dikkat edilmesi gereken temel konular ele alınacaktır.
Kayıtlara Esas Alınacak Kur
– Maliye Bakanlığının B.07.1.GİB.4.99.16.01.0-VUK-280-6 sayılı 02/01/2012 tarihli özelgesine göre mal bedeli T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilerek defter kayıtlarına geçirilmelidir.
Kur Farkları
– 238 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre ithal edilen malların stoklara giriş tarihine kadar oluşan kur farkları malın maliyetine atılmak zorundadır. Bu bağlamda, kambiyo zararı çalıştırılması doğru değildir. Detaylı bilgi için KUR FARKLARININ MAL MALİYETİNE DAHİL EDİLMESİ GEREĞİ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
– Mal bedeli kayıtlara alınırken esas alınması gereken kur, malların fiilen stoklara giriş (ambara/depoya giriş) tarihindeki kurdur.
– Malların stoklara girişinden sonra oluşan kur farklarının malın maliyetine atılması veya gider yazılması ihtiyaridir.
Gümrük Beyannamesi – Muhasebe Kaydı Uyumu
– Gümrük beyannamesinde görünen gümrük vergisi matrahı veya KDV matrahı muhasebe kayıtları ile uyumlu olmak zorunda değildir. Özellikle kur tarihi itibariyle fark oluşması normaldir.
– Gümrük beyannamesinin “yurtdışı” hanesinde görünen ve gözetim kıymeti, referans kıymet gibi uygulamalar nedeniyle beyan edilen bedel, fiilen ödenen bir bedel olmadığı ve karşılığında herhangi bir belge alınmadığı için muhasebeleştirmede dikkate alınmamalıdır.
– Gümrük beyannamesinin “yurtiçi” hanesinde görünen ve gümrük müşavirlerince ihtiyaten fazladan beyan edilen bedel kayıtlara alınmamalı, antrepo, liman gibi yerlerden gelen faturalarda yazan bedeller dikkate alınmalıdır.
– Navlun faturasının ve sigorta poliçesin sunulmasının mümkün olmadığı hallerde %10 emsal navlun, %3 emsal sigorta beyanı yapılabilmektedir. Bu gibi durumlarda da, navlun faturası ve sigorta poliçeleri kayıtlara alınmalı, gümrük beyannamesinde beyan edilen emsal bedeller dikkate alınmamalıdır.
Gümrükte İşlem Görmüş E-Faturaların İptali
– Gümrükte beyan edilen antrepo, navlun, ardiye gibi faturalar daha sonradan e-fatura sisteminden herhangi bir sebeple reddedilmemelidir.
Eksik Mal Gelmesi
– Malların boşaltılması, taşınması esnasında buharlaşma, kuruma, uçma gibi nedenlerle eksik mal gelmesi halinde fiilen gelen mal miktarı stoklara alınmalı ve ödenen tüm bedel fiilen stoklara alınan miktara maliyet olarak dağıtılmalıdır.
– Malların boşaltılması esnasında eksik yükleme yapıldığı anlaşılırsa yurtdışından credit note belgesi temin edilerek fiilen gelen miktar stoklara alınmalıdır. Gelen credit note belgesi karşılığında maliyetler düzeltilmelidir.
Fazla Mal Gelmesi
– Malların boşaltılması esnasında fazla mal geldiği anlaşılırsa, fiilen gelen mal miktarı kayıtları alınmalı, yurtdışından alınan debit note belgesi ile gümrük idaresine düzeltme başvurusunda bulunulmalıdır. Gelen debit note belgesi malın maliyetine eklenmelidir.
Nakit Teminatlar
– Nakit olarak verilen teminatlar malın maliyetine atılmamalı, verilen depozito ve teminatlar hesabına kaydedilmelidir. Bu şekildeki bir kayıt düzeni teminatların takibini de kolaylaştıracaktır. Nakit teminatlar verildiğinde malın maliyetine atılması, teminatlar iade alındığında da gelir kaydı yapılmasının hem vergi düzenlemelerine hem de TFRS dahil muhasebenin sınıflandırma ve değerleme düzenlemelerine aykırı olduğu düşüncesindeyiz.
Credit Note
– Maliye Bakanlığı’nın 97726449-130[5260044566]-E.134979 sayılı 23.11.2018 tarihli özelgesine göre credit note belgesi gelmesi halinde karşılığında fatura kesilmelidir. Ancak bu faturanın gelir yazılması yerine stok maliyetlerinin azaltılması şeklinde kayıt edilmesinin vergi düzenlemelerine ve TFRS dahil muhasebenin değerleme (ölçme) düzenlemelerine daha uygun olacağı kanaatindeyiz.
Bu noktada CREDİT NOTE UYGULAMASI (Gümrük ve Maliye) başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ediyoruz.
Gümrük Müşavirliği Dekontları
– Gümrük müşavirinden gelen dekont Vergi Usul Kanunu’na göre kayıtları tevsik edici belge olarak kullanılamaz, mutlaka dekont ekinde yer alan masraf belgeleri kayıtlara alınmalıdır.
Bedelsiz İthalat
– Bedelsiz ithal edilen mallara bir taraftan maliyet bir taraftan da gelir kaydı atılmalıdır. Nitekim böylelikle hem varlık olarak kayda alınacak, hem de dönem sonu öz sermayeyi arttırdığı için gelir kaydedilmiş olacaktır.
Tasfiyelik Mallar
– İlgili kurumlardan izin alınamaması nedeniyle gümrüğe terk edilen ve tasfiyelik hale gelen malların maliyetinin sermayede meydana gelen kayıp olması nedeni ile kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerektiği düşüncesindeyiz.
Yazılım İthalatı ve KDV
– İthalata konu program/yazılım/data taşıyıcı materyal içerisinde geliyorsa gümrükte KDV ödeneceğinden 2 no.lu KDV beyanına gerek bulunmamaktadır. Burada malla beraber hizmet ithal edilmektedir. Türkiye’de faydalanma dolayısı ile işlemin Türkiye’de ifası hükmüne gidilmemektedir.
Bu konuda detaylı bilgi edinmek için YAZILIM İTHALATI (Gümrük, KDV, Tevkifat, Muhasebe) başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ediyoruz.
NOTLAR
Kitap Tavsiyesi
Vergi ve Gümrük Mevzuatı Dahil Dış Ticaret Muhasebesi kitabımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Eğitim
Dış ticaret muhasebesi eğitimimizi görmek için buraya tıklayınız
Yazı Kategorileri
GÜNCEL YAZILAR
- DAHİLDE İŞLEME ve MAHRECE İADE
- YATIRIM TEŞVİK – DAHİLDE İŞLEME – İHRACAT SAYILAN SATIŞ VE TESLİM
- MESLEK ERBABINA SORU
- TARIM TEBLİĞİ KAPSAM DIŞI BEYANI – DK1 RAPORU – BEYANNAMELERE “S” GİRİLMESİ
- YATIRIM TEŞVİK KAPSAMI MAKİNENİN MAHRECE İADESİ
- GÜMRÜK BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNCE YENİ BİR CEZA DÜZENLENMESİNE KARAR VERİLMESİ
- ARACILI İHRACAT – DÖVİZ TAHSİLAT
- TARIM TEBLİĞİ DK1 RAPORU İLE İLGİLİ YORUMUM
- KARGO YOLUYLA İTHALAT – TEMEL KURALLAR
- GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ HİZMET FATURASININ DÜZENLENME TARİHİ
- ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE YAPILAN ROYALTİ ve LİSANS ÖDEMELERİ
- YURTDIŞINDAN SAĞLANAN KREDİLERLE İTHALAT BEDELLERİNİN ÖDENMESİ
- DÜŞÜK VERGİ ÖDEMEK İÇİN MENŞE MÜHENDİSLİĞİ
- ROYALTİ ÖDEMELERİ ve KKDF
- GÖZETİM FARKI – İHTİRAZİ KAYITLA BEYAN – VERGİLERİN GERİ ALINABİLMESİ
- ANTREPODAN TRANSİT TİCARETLERDE HASILATIN KAYDEDİLECEĞİ DÖNEM
- DAHİLDE İŞLEME – SERBEST BÖLGELERE İHRACAT – FASON İŞLEMLER
- BİR SATIN ALMA KARARINDAN ÖNCE GÜMRÜK YÖNÜYLE YAPILMASI GEREKENLER
- KEFALET SİGORTASI ve GÜMRÜKTE TEMİNAT
- İHRACAT BEDELLERİNİ GETİRME ZORUNLULUĞU – MAHSUPLAŞMA
- ÜÇÜNCÜ ÜLKE MENŞELİ EŞYALARDAN, AB MENŞELİ GİRDİLERİN DÜŞÜLMESİ
- BILL TO TÜRKİYE SHIP TO ABROAD
- BANDROL YAPIŞTIRMA ZORUNLULUĞU
- BEYAN, REFERANS FİYATIN ALTINDA KALIRSA
- KAYIT BELGESİ – GTİP DEĞİŞİKLİĞİ